Tímarit Máls og menningar - 01.02.2004, Page 97

ÚTRÁS OG HEIMSFRÆGÐ
sem við höfum skapað, samantekt þeirra menningarlegu strauma sem
við höfum meðtekið og lagað að þörfum okkar. Ef hún er trú uppruna
sínum á hún einnig erindi til annarra þjóða, því enginn útlendur sýning-
arstjóri kemur hingað til að leita að myndlist sem hann þekkir fyrir í sín-
um ranni.
Inn í þjóðarvitundina
Myndlistin sem verður til í landinu, jafnvel í miðri hringiðu þeirrar al-
þjóðamenningar sem við erum aðilar að, hlýtur að eiga erindi við íbúa
landsins áður en hún er send úr landi sem eins konar próventukarl sem
enginn vill taka ábyrgð á. Því segi ég: Framtíð hennar á íslandi er ekki
undir útrás komin, heldur innrás, skipulegri viðleitni bæði opinberra og
óopinberra aðila til að koma henni „á framfæri“ á íslenskum markaði,
inn í þjóðarvitundina, inn í þá mynd af þjóðinni sem orðið hefur til fyrir
tilstilli bókmenntanna, tónlistarinnar, leiklistarinnar, byggingarlistarinn-
ar, jafnvel kvikmyndanna. Og mín vegna má fljóta með myndlist út-
lendra listamanna sem hugsanlega gætu haft jákvæð áhrif á myndlistar-
þróunina hér, eins og Pétur Arason og fleiri eru hvatamenn að.
Ég fullyrði að sjaldan eða aldrei höfum við fslendingar átt stærri hóp
vel menntaðra og hæfileikaríkra myndlistarmanna. Og aldrei áður hefur
myndlistin verið eins rækilega utangarðs í íslensku menningarlífi og nú.
Eitt nærtækt og sláandi dæmi: Þegar Alþingi kaus að bæta fjórum nýjum
listamönnum í heiðurslaunasjóð sinn, var alveg gengið framhjá mynd-
listarmönnum.
Viðurkennt er að aðsókn að myndlistarsýningum hafi aldrei verið
eins dræm; og þarf dýra og umfangsmikia kynningarrútínu til að lokka
almenning á stórviðburði eins og sýningu Ólafs Elíassonar í Hafnarhús-
inu. Árið f955 komu 25.000 manns, um 8% þjóðarinnar, á yfir-
litssýningu á verkum Jóhannesar Kjarval. Árið 1977 komu um 20.000
manns á sýningu á verkum Ásgríms Jónssonar að Kjarvalsstöðum. Árið
Í989 sáu u.þ.b. Í5.000 manns sýningu Errós að Kjarvalsstöðum. Nú
þykir stórviðburður ef 5.000 manns rekast inn á stórsýningu á íslenskri
myndlist.
Þótt faglega rekin sölugallerí hafí tæpast verið við lýði á landinu fyrir
daga Gallerís 18, þá áttu myndlistarmenn alltént kost á að leigja sér
sýningarrými víða um höfuðborgarsvæðið, sem áhugafólk um myndlist
gat gengið að sem vísum. Þessum sýningarstöðum hefur fækkað stórlega
og útleiga hækkað að sama skapi. Nýlistasafnið er nú á vergangi og í byrj-
un febrúar 2004 sáum við að baki galleríinu á Hlemmi sem Þóru Þóris-
TMM 2004 • 1
95