Tímarit Máls og menningar - 01.02.2004, Blaðsíða 100

Aðalsteinn Ingólfsson
Ef til vill er ólíku saman að jafna, en mér eru minnistæð nokkur ís-
lensk heimili frá sjötta og öndverðum sjöunda áratugnum sem enn eru
varðveitt nokkurn veginn óbreytt, þar sem bjó ungt menntafólk eða sjálf-
menntað alþýðufólk með myndverkum eftir Þorvald Skúlason, Svavar
Guðnason, Karl Kvaran, leiðandi listamenn þess tíma. Að sönnu voru að-
stæður þessu fólki að ýmsu leyti hagstæðar, myndlistarvettvangurinn lít-
ill, listamennirnir aðgengilegir og umræðan um myndlistina lífleg.
Hér skal látið af umkvörtunum í bili, því hægt er að vinna bug á því
ófremdarástandi í íslenskri myndlist sem hér hefur verið lýst. En það tek-
ur tíma og stefnumörkun. Fræðsla er lykilorðið; listfræðsla á öllum stig-
um skólakerfisins, listasaga, reglulegar sýningarferðir, fundir með lista-
mönnum. í þessu ferli þarf stöðugt að hamra á menningarlegu mikilvægi
myndlistarinnar og sjónlista yfirleitt.
Aðstoða má listamenn til að gera verk sín sýnilegri í helstu byggða-
kjörnum, bæði með beinum styrkjum eða þjónustusamningum þar sem
listamönnunum sjálfum er gert að afla hluta íjárins og halda uppi ákveð-
inni fræðslustarfsemi.
Síðan kostar það ríkið lítið að veita skattgreiðendum afslátt út á þá
myndlist sem þeir kaupa og færa söfnunum að gjöf. Við þetta mundi
glæðast listaverkamarkaðurinn, sem um langt skeið hefur verið í dróma,
og ekki einvörðungu fyrir margnefnt áhugaleysi. Ekki þarf heldur marg-
ar milljónir til viðbótar svo helstu myndlistarstofnanir geti sinnt hlut-
verki sínu nokkurn veginn skammlaust. Sjái einhver eftir þeim milljón-
um má nota samanburðarfræðina og nefna þá fjármuni sem notaðir eru
til eflingar bókmenntanna og tónlistarinnar í landinu.
Aukin vitneskja um myndlistina, stöðug umræða um þýðingu og
hlutverk hennar í samtímanum, umfram allt aukinn sýnileiki hennar í
menningarlífmu hlýtur síðan að leggja auknar kvaðir á þá sem stjórna
fjölmiðlunum, þeim verður ljóst að framhjá myndlistinni verður ekki
gengið.
Feginn hefði ég viljað heyra og sjá samtök listamanna ræða þessi og
önnur hagsmunamál sín í þaula, áður en þau tóku upp á arma sér hug-
myndina um útrás og heimsfrægð. Það er í tísku að markaðstengja allan
fjárann, jafnvel menningarumræðuna. Því má segja sem svo að um út-
flutning myndlistarinnar hljóti að gilda það sama og í öðrum útflutningi,
að þeir sem vilja keppa á öðrum mörkuðum verði að búa við sömu skil-
yrði og keppinautarnir.
98
TMM 2004 • 1