Tímarit Máls og menningar - 01.09.2004, Page 43

Dánarrannsóknir og morðtilraunir
rúminu, sveittur með andlitið í greipum mér. Djöfull. Andskotans djöf-
ull. Ég tek upp fartölvuna, og tengist netinu í gegnum símainntak við
hliðina á rúminu.
Ég skrifa stuttan tölvupóst og stíla hann á Skáldið. Ég veit ekki hvort
Ljóðinu er eðlilegt að vera svona viðkvæmt, svona veikt fyrir vírusum og
innrásum og árásum, en ákveð að taka neikvæða pólinn í hæðina til að
komast að því hvort Skáldið sé tilbúið að leggjast í skotgrafirnar fyrir
Ljóðið. Hvers vegna er íslensk Ijóðlist svona léleg? Hvers vegna lestu ljóð,
hvers vegna les nokkur ljóð?
Ljóðið í rúminu rumskar, hóstar stuðlum og höfuðstöfum, sem flækj-
ast kyrfilega um hálsinn á því, og mér sýnast þeir vera eftir Kristján Þórð
eða Hallgrím Helga. Eitthvað hversdagslegt í upphöfnu formi. Eins og
póstmóderníski brandarinn um sjálft sig. Að öðru leyti heyrist ekkert.
Sigmundur Ernir hélt því fram í einhverju viðtali, að það væri mis-
skilningur að skáld þyrftu að vera fyllibyttur, sagðist sjálfur yrkja betur
edrú. Nú ætla ég ekki að fara að halda því fram að skáldum sé hollt að
drekka, enda er það misskilningur og skarplega athugað hjá Sigmundi að
menn yrki betur edrú. En það er falinn í þessum orðum einhver mein-
leysisboðskapur. Einhver smáborgaraleg kredda. Ljóðskáld ýfir ekki
fjaðrir. Ljóðskáld berst ekki í bökkum (eða bokkum). Ljóðskáld yrkir
bara. En það er ekkert bara. Skortur á viðfangsefnum er að eyðileggja
ljóðið. Óræðar myndir ríða húsum án þess að merkja eitt né neitt.
Njörður P. Njarðvík vann ljóðstaf Jóns úr Vör fyrir ljóð um að strjúka
einhverri konu og „hlusta með hendinni“.
Höfuð þess ljóðs var einhvern veginn hvorki þungt né léttleikandi, það
var varla kviðlingurinn af sjálfu sér. A poem should not mean hut he. Og
vissulega má færa fyrir því rök að þetta sigurljóð hafi ekki þýtt neitt. En
vera þess rétt náði þreytulegum geispa. Ljóðið var ekki spennandi á
neinn máta, það hafði ekkert að segja neinum, það hafði ekki til að bera
neina sérstaka formfegurð (nema íhaldssemi og uppkokkun úr löngu
ortum ljóðum geti talist formfegurð), í því var engin tilraun til að leika
sér með tungumálið (sem er helsti kostur ljóða: formið býður uppá nán-
ast hvað sem er - ljóð ætti aldrei að þurfa að verða eftirlíking af sjálfu sér,
eða uppiskroppa með stílbrögð). í sem stystu máli: Fugl, fiskur? Hvorki
né!
En Njörður er varla vandamálið. Vond skáld geta ekki verið vanda-
málið, nema öll skáldin séu vond. Og því fer fjarri, það er allt morandi í
ágætis skáldum. Og meðal þessara ágætis skálda eru jafnvel nokkur mjög
góð, á stangli má finna frábær ljóð. Og ég ætla ekki að lasta neinn fyrir að
vera lélegt skáld, það er ekkert að því að reyna og mistakast. En ef öll
TMM 2004 • 3
41