Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.2004, Blaðsíða 127

Tímarit Máls og menningar - 01.09.2004, Blaðsíða 127
Tónlist þess að þau séu tákn fyrir grósku í menningarlífinu. Alvarleg nútímatónlist sé merki um hámenningu, vitsmunalíf og framfarir, jafnvel þó enginn nenni að hlusta á hana. Pleasants telur að þetta ástand sé tilkomið vegna þess að fólk haldi að þetta hafi alltaf verið svona. Hauskúpudómar fyrri alda Það viðhorf að „æðri tónlist“ eigi ávallt erfitt uppdráttar í fyrstu kemur ffam í frægri bók eftir Nicholas Slonimsky, The Lexicon of Musical Invective. Slo- nimsky segir að tónlist sé undir flestum kringumstæðum tekið með tortryggni þegar hún heyrist fyrst og telur að um hálf öld þurfi að líða frá því að tónsmíð er frumflutt og þar til hún fær þann sess að vera talin snilldarverk. Þetta rök- styður hann með mýmörgum dæmum um vonda dóma sem tónskáld frá dögum Beethovens hafa fengið. Til dæmis hafi einu sinni verið sagt að tónlistin eftir Berlioz væri eins og bullið í fullum apa og að verk eftir Béla Bartók hljóm- aði eins og gagg í hænu á flótta undan reiðum fjárhundi. Tónlist eftir Franz Liszt hafi verið líkt við villt óp og viðbjóðslega sveppasýkingu og um Scriabin hafi eftirfarandi verið ritað: „Tónlist hans er eins og vímuefni. Það eru margar fleiri tegundir til, eins og kókaín, hass, heróín, svo maður tali ekki um áfengi. Það hlýtur að vera nóg. Af hverju þarf að gera listina að andlegu eiturlyfi? I einni sin- fóníu effir Scriabin eru átta horn og fimm trompetar. Hjá honum er það þó ekki merkilegra en átta líkjörar og fimm tvöfaldir viskí." í bók sinni sýnir Pleasants fram á að fimmtíu ára regla Slonimskis eigi alls ekki við rök að styðjast. Margar frábærar óperur hafi slegið í gegn strax í byrjun og sömu sögu sé að segja um ótal önnur tónverk. Fimmtíu ára reglan sé fýrst og fremst afsökun fýrir því að megnið af nútímatónlist sé lélegt og auk þess hund- leiðinlegt. Ég verð að segja það að persónulega er ég alls ekki sammála Pleasants. Sumt af því sem hér hefur verið frumflutt undanfarin ár er harla gott. Nýlegt dæmi er Passía Hafliða Hallgríssonar sem hefur verið að fá afburðadóma í erlendum blöðum og tímaritum undanfarið. Ég er hins vegar á því að stór hluti íslenskra nútímaverka sé ekki merkilegur, einfaldlega vegna þess að þannig hefur það alltaf verið. Ógrynni tónverka var samið á nítjándu öld; megnið af þeim er löngu gleymt og heyrist hvergi nema í helvíti. Snilldin er alltaf sjaldgæf; sagan á eftir að dæma og vinsa úr því sem samið er í dag. Póstmódernisminn og tónlistin Það að Sinfónían sé búin að fella niður sérstaka tónleikaröð helgaða nútímatón- list má hugsanlega tengja við áherslubreytingu Morgunblaðsins í menningar- málum. Þar til seint í júní á þessu ári var menningarumfjöllun blaðsins þríþætt; „æðri listgagnrýni“ var á menningarsíðunum, ítarlegri umfjöllun um menningu og listir í Lesbókinni og greinar um dægurmenningu affast í blaðinu. Þegar breytingin átti sér stað var gerð grein fýrir henni í leiðara og hún réttlætt með TMM 2004 • 3 125
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.