Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.2004, Qupperneq 127

Tímarit Máls og menningar - 01.09.2004, Qupperneq 127
Tónlist þess að þau séu tákn fyrir grósku í menningarlífinu. Alvarleg nútímatónlist sé merki um hámenningu, vitsmunalíf og framfarir, jafnvel þó enginn nenni að hlusta á hana. Pleasants telur að þetta ástand sé tilkomið vegna þess að fólk haldi að þetta hafi alltaf verið svona. Hauskúpudómar fyrri alda Það viðhorf að „æðri tónlist“ eigi ávallt erfitt uppdráttar í fyrstu kemur ffam í frægri bók eftir Nicholas Slonimsky, The Lexicon of Musical Invective. Slo- nimsky segir að tónlist sé undir flestum kringumstæðum tekið með tortryggni þegar hún heyrist fyrst og telur að um hálf öld þurfi að líða frá því að tónsmíð er frumflutt og þar til hún fær þann sess að vera talin snilldarverk. Þetta rök- styður hann með mýmörgum dæmum um vonda dóma sem tónskáld frá dögum Beethovens hafa fengið. Til dæmis hafi einu sinni verið sagt að tónlistin eftir Berlioz væri eins og bullið í fullum apa og að verk eftir Béla Bartók hljóm- aði eins og gagg í hænu á flótta undan reiðum fjárhundi. Tónlist eftir Franz Liszt hafi verið líkt við villt óp og viðbjóðslega sveppasýkingu og um Scriabin hafi eftirfarandi verið ritað: „Tónlist hans er eins og vímuefni. Það eru margar fleiri tegundir til, eins og kókaín, hass, heróín, svo maður tali ekki um áfengi. Það hlýtur að vera nóg. Af hverju þarf að gera listina að andlegu eiturlyfi? I einni sin- fóníu effir Scriabin eru átta horn og fimm trompetar. Hjá honum er það þó ekki merkilegra en átta líkjörar og fimm tvöfaldir viskí." í bók sinni sýnir Pleasants fram á að fimmtíu ára regla Slonimskis eigi alls ekki við rök að styðjast. Margar frábærar óperur hafi slegið í gegn strax í byrjun og sömu sögu sé að segja um ótal önnur tónverk. Fimmtíu ára reglan sé fýrst og fremst afsökun fýrir því að megnið af nútímatónlist sé lélegt og auk þess hund- leiðinlegt. Ég verð að segja það að persónulega er ég alls ekki sammála Pleasants. Sumt af því sem hér hefur verið frumflutt undanfarin ár er harla gott. Nýlegt dæmi er Passía Hafliða Hallgríssonar sem hefur verið að fá afburðadóma í erlendum blöðum og tímaritum undanfarið. Ég er hins vegar á því að stór hluti íslenskra nútímaverka sé ekki merkilegur, einfaldlega vegna þess að þannig hefur það alltaf verið. Ógrynni tónverka var samið á nítjándu öld; megnið af þeim er löngu gleymt og heyrist hvergi nema í helvíti. Snilldin er alltaf sjaldgæf; sagan á eftir að dæma og vinsa úr því sem samið er í dag. Póstmódernisminn og tónlistin Það að Sinfónían sé búin að fella niður sérstaka tónleikaröð helgaða nútímatón- list má hugsanlega tengja við áherslubreytingu Morgunblaðsins í menningar- málum. Þar til seint í júní á þessu ári var menningarumfjöllun blaðsins þríþætt; „æðri listgagnrýni“ var á menningarsíðunum, ítarlegri umfjöllun um menningu og listir í Lesbókinni og greinar um dægurmenningu affast í blaðinu. Þegar breytingin átti sér stað var gerð grein fýrir henni í leiðara og hún réttlætt með TMM 2004 • 3 125
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.