Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.2004, Blaðsíða 21

Tímarit Máls og menningar - 01.09.2004, Blaðsíða 21
Glæpasaga Íslands Ekki var Kambsránið aðeins nútímalegur glæpur, svona eftir á að hyggja, heldur var rannsókn málsins líka í hæsta máta nútímaleg. Sýndi Þórður Sveinbjörnsson sýslumaður snilldartakta við þá rannsókn, sem endaði í ákæru og sakfellingu allra hlutaðeigandi. Voru það meðlimir í alræmdu þjófafélagi í Árnessýslu sem meðal annars hafði staðið bak við stórþjófnað úr Eyrarbakkaverslun. Eftirfarandi texti er úr Öldinni sem leið 1801-1860: Hið íýrsta sem kom rannsóknardómaranum á rétt spor, var það, að gerhugul kona þóttist þekkja handbragðið á skó þeim, sem fannst í túnjaðrinum á Kambi. Taldi hún nálega víst, að kona Jóns Geirmundssonar á Stéttum í Hraunshverfi í Stokkseyrarhreppi hefði gert hann. Af spori í steðja Jóns sannaðist einnig, að járn- teinninn nýslegni [sem staðið hafði við bæjardyrnar á Kambi] hafði verið á honum sleginn. Af vettlingi, sem fannst í túninu á Kambi fáum dögum eftir ránið, bárust bönd að Jóni Kolbeinssyni rennismið á Brú í Stokkseyrarhreppi. Þá sann- aðist einnig að bróðir hans, Hafliði Kolbeinsson á Stóra-Hrauni, hefði eigi verið heima nótt þá, er ránið var framið. Voru þessir menn allir teknir til yfirheyrslu, og játuðu þeir eftir alllöng réttarhöld á sig glæpinn. Fyrir utan fjölmiðlafár, afskipti lögfræðinga og vikulega gæsluvarðhalds- úrskurði eru réttarlæknisfræðileg sönnunargögn - það er að segja lífsýni hverskonar, hár, munnvatn, blóð - það eina sem vantar upp á að rann- sókn Kambsránsins hefði getað átt sér stað á 21. öldinni. Af þessu sögulega samhengi leyfi ég mér að draga þá ályktun að hugur glæpamannsins sé sálrænt fyrirbæri, jafngamalt mannkyninu, sem hafi ekkert breyst í aldanna rás, hvorki til hins betra fyrir tilstuðlan þjóðfé- lagsbreytinga, trúarbragða eða aukinnar siðferðisvitundar, né til hins verra vegna stórborgarfirringar, ofbeldis í menningunni eða efnishyggju. Ég tel að fyrrgreindir áhrifaþættir séu hluti af því síbreytilega umhverfi sem hið illa í mannssálinni lagar sig jafnóðum að. Með þessa gefnu staðreynd að leiðarljósi hóf ég ritun skáldsögunnar Svartur á leik sem fjallar meðal annars um þennan „huga“ glæpamanns- ins, hvernig hann lifir sjálfstæðu lífi innra með þeim sem gefa sig honum á vald, hvernig hann sameinar þessar manneskjur í myrkviðum undir- heimanna - líkt og ljósið dregur hinn uppljómaða að trúnni - og hvernig hann hlutgerist síðan sem ofbeldisfullur auðgunarglæpur uppi á yfir- borðinu, í umhverfinu sem við „hin“ höfum skapað og köllum samfé- lagið „okkar“. Meðal annarra fyrirbæra sem ég fjalla um í skáldsögunni er hin hrein- ræktaða illska, sem öfugt við huga glæpamannsins starfar ekki á rökræna sviðinu. Markmið hennar eru óskýr, jafnvel engin, og skyndigróðafíkn TMM 2004 • 3 19
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.