Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.2004, Blaðsíða 86

Tímarit Máls og menningar - 01.09.2004, Blaðsíða 86
ÁRNI BERGMANN var útfært af mikilli snilld undir leikstjórn Stalíns. Robert Conquest minnir í fyrrnefndu viðtali á það, að meðan á stóð hungursneyð í kjölfar samyrkjuvæðingarinnar heimsótti forsætisráðherra Frakklands, Herriot, Úkraínu, en þar var ástandið einna verst. Herriot komst að þeirri niður- stöðu að fregnir um hungursneyð þar eystra væru uppspuni, enda sá hann búðir fullar af vörum hvar sem hann kom. Fleiri snerust til jákvæðrar afstöðu til Sovétríkjanna í Bandaríkjunum af skrifum Durantys, fréttaritara stórblaðsins New York Times í Moskvu, en af áróðri kommúnista. Walter þessi Duranty var sjálfur laus við samúð með kommúnisma en gerði Sovétríkjum Stalíns mikið gagn með því að draga í skrifum sínum mjög úr hörmungum (eins og hungursneyð í Úkr- aínu 1932-34) en halda fram ýmsu jákvæðu í framkvæmdakappi Sovét- manna. Sumir halda, að slíkur maður hafi verið á mála hjá sovésku leyni- lögreglunni, aðrir telja hann hafa verið að þjóna vinum sínum í Banda- ríkjunum sem stóðu í arðsömum viðskiptum við Sovétmenn, enn aðrir að hann hafi reynt að stunda einhvern einleik í sögunni, en svo mikið er víst að Duranty hlaut hin virðulegu bandarísku Pulitzerverðlaun fyrir „hlutlægni og skarpa dómgreind“ í Sovétskrifum sínum.16 Joseph E. Davies hét sendiherra Bandaríkjanna í Moskvu á árum hinna miklu pólitísku réttarhalda 1936-38. Hann fylgdist sjálfur með réttarhöldunum yfir Búkharín og félögum eins og Halldór Laxness. Sjálfur var hann lögfræðingur og taldi réttarhöldin meingölluð frá sjón- arhóli réttarríkis, samt komst hann að þeirri niðurstöðu að hinir ákærðu hefðu í rauninni verið sekir um meiriháttar samsæri um að steypa Stalín og stjórn hans.17 Athyglisvert reyndar, að þegar Þórbergur Þórðarson reyndi að bjarga sinni Sovéttrú frá endanlegu hruni eftir leyniræðu Khrúsjovs um glæpi Stalíns og fráhvarf Halldórs Laxness, þá var vitnisburður sendiherrans bandaríska það sem hann hafði sér einkum til trausts og halds.18 Áður var það mynstur kynnt til sögunnar, að vestrænir gáfumenn freistast til að halda, að einmitt Rússland sé það pláss þar sem óskir þeirra geti ræst, vegna þess að það er í senn nálægt og framandi, það er dular- fullt og risavaxið, það er vanþróað í samanburði við Vesturlönd, en ein- mitt þess vegna séu Rússar líklegir til að geta breytt sínu lífi með róttæk- ari hætti en þar sem allt er í fastari skorðum og þar með orðið öðrum fyrirmynd. Þessi trú fær byr undir vængi þegar menn eftir fyrri heims- styrjöld og upp úr 1930 fara að líta svo á, að kapítalisminn sé ónýtur orð- inn og lýðræðið að gefast upp fýrir fasisma. Og hún er margfalt öflugri en nokkuð sem menn áður þekktu af því tagi, bæði vegna þess, að trúar- 84 TMM 2004 • 3
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.