Tímarit Máls og menningar - 01.09.2004, Blaðsíða 35

Rokkstjarna 1 Kölumbíu
eitthvað í mínu lífi eða veruleika sem kallaði á að ég færi að þýða ljóða-
bálkinn hennar Marínu Tsvetajevu, „Ljóðið um endalokin“ sem birtist í
Höfði konunnar, 1995. Eins er með Tomas Tranströmer og bókina hans
Sorgargondól sem kom á íslensku 2001. Þegar ég finn ljóð sem höfða
svona beint til mín, þannig að mér finnst að ég hefði sjálf átt að yrkja þau
en ekki hitt skáldið, þá verð ég að snúa þeim á íslensku. Hins vegar hef ég
ítrekað reynt að þýða rússnesk karlskáld eins og Pasternak, Mandelstam
og fleiri og það hefur ekki tekist. Það er einhver veggur sem ég kemst ekki
yfir þó að mér finnist ég skilja ljóðin ágætlega.“
/ vorhefti Skírnis í ár gagnrýnir Robert Cook þýðingar Dicks Ringler á
Ijóðum Jónasar Hallgrímssonar mjög harkalega. Ringler setti sér þrjú mark-
mið, ífyrsta lagi nákvæmni í efnismeðferð, í öðru lagi að haldaformi og brag-
einkennum til haga og í þriðja í lagi að nota aðgengilegt enskt mál. Þessi
markmið minna Robert Cook á kosningaloforð Ronalds Reagan sem ætlaði í
einni lotu að auka hernaðarútgjöld, lækka skatta og jafna fjárlagahallann!
Eitthvað verður undan að láta. Hjá Reagan jókst fjárlagahallinn til mikilla
muna en hjá Ringler finnst Cook bæði nákvæmnin og eðlilegt mál þurfa að
víkja fyrir formkröfunni. Ég skil Cook þannig að hann vilji fremur prósa-
þýðingu á Ijóðum Jónasar en þýðingar í bundnu máli, og ég er ósammála
honum um þýðingar Ringlers. Formið skiptir alltof miklu máli upp á listræna
nautn afljóðunum til að prósaþýðing komi í staðinn. Satt að segjafmnst mér
Dick Ringler ná anda Jónasar ótrúlega vel í þýðingum sínum og ég met það
miklu meira en nákvæmnina. Hvaða skoðun hefur þú á þessu máli?
„Þetta er álitamál,“ segir Ingibjörg, „en ef ég ætti að setja mér mark-
mið þá held ég að þau yrðu afar opin og kannski aðeins eitt: Að þýdda
ljóðið þurfi að vera jafngóður skáldskapur og frumljóðið, burtséð frá
öllu. Kannski hef ég gefist upp á skáldum eins og Pasternak og Mandel-
stam af því að þeir yrkja undir hefðbundnum bragarháttum og ég treysti
mér ekki til að yrkja jafngóð ljóð og þeir undir slíkum háttum. Anna
Akhmatova og Marína Tsvetajeva nota líka hefðbundna hætti en formið
er ekki eins þungt og klassískt hjá þeim og hjá körlunum. Ég er ekki að
segja að þýðingar mínar á ljóðum Önnu og Marínu séu jafngóðar og
ljóðin á frummálinu, eitt er að setja sér markmið og annað að ná því.
Maður gerir bara sitt besta.
Þetta með nákvæmnina er svo afstætt. Tökum til dæmis Vögguvísuna
hans Garcia Lorca sem Magnús Ásgeirsson þýddi. Hún er allt annað
kvæði á íslensku en spænsku, gefur allt aðra mynd af efni sínu, en hún
uppfýllir svo sannarlega kröfuna mína um að þýðingin verði að vera eins
góður skáldskapur og frumtextinn. Ég hugsa að þýðingin sé í því tilviki
jafnvel betri skáldskapur.“
TMM 2004 • 3
33