Tímarit Máls og menningar - 01.09.2004, Qupperneq 44

Eiríkur Örn Norðdahl
ljóðin sem bárust voru verri en þau sem unnu, þá hefði átt að sleppa
verðlaunagjöf.
Ég stend á fætur og geng að sjúkrarúminu. Ljóðið er löðursveitt, á síð-
asta snúningi. Ég strýk því um ennið og hugsa um Sigfús Daðason. Allt
þetta höfuð. Segir alltaffærri ogfærri orð ... ég skelli óvart upp úr. Og
roðna svo af skömm. „Þú ert indælis Ljóð,“ hvísla ég varlega. „Manstu
Sigfús? Eða Dag? Þekkirðu Kristínu Eiríks? Hún er góð stelpa, er það
ekki?“
Ljóðið svarar engu. Ég brosi og andvarpa. Það er ljúft, þrátt fyrir allt.
Ég man þegar ég sá ástralska ljóðskáldið John Tranter á bókmennta-
ráðstefnu í Berlín. Hann er stuttur í loftinu, miðaldra og gráhærður með
há kollvik í vestispeysu og skyrtu (minnir helst á fjárbónda einhvernveg-
inn, ég held honum færi vel að keyra traktor og klappa þessum krúttlegu
ám sem þeir eiga hans megin í heiminum), með gamansemi í svipnum,
og maður fær það á tilfinninguna að hann sé að gera grín að manni
þegar hann segist ljóðskáld. Hann er í hreinni andstöðu við ímynd ljóð-
skáldsins, ekkert sérlega gáfulegur í framan, ekki tekinn af drykkju,
hvorki vemmilegur né brenndur og harður. Hann er bara „svona kall“.
Hann fitlaði við fingurna á sér og brosti út í annað þegar hann var
spurður hvað honum fyndist um að ljóðskáld stunduðu pólitík í verkum
sínum: „Only a fool would trust a poet.“ Og mér varð ljóst að þessi
óskáldlegi maður var mesta skáld sem ég hafði séð um ævina. Hann var
skáld í hverjum þræði. Og nota bene, þá er hann afskaplega pólitískur í
verkum sínum.
Ljóðið opnar augun stutta stund, lítur á mig og mér finnst skyndilega
eins og mér standi hætta af því. Samt er það ekki líklegt til stórvirkja.
Bara ský í buxum, lítið og brothætt. Leysist sundur og lokar augunum.
Milan Kundera heldur því fram í skrifum sínum um skáldsöguna (með
stóra s-inu) að skáldsagan deyi ekki þannig að fólk hætti að skrifa sögur,
heldur þegar hún byrjar að endurtaka sjálfa sig. Þegar fólk er hætt að eiga
í samræðu hvert við annað. Skáldsagan orðin að klisjunni um sjálfa sig.
(Er nokkuð eins klisjukennt í bókmenntaumræðunni og að vísa til
Kundera?)
Ég held því ekki fram að íslensk ljóðskáld kunni ekki að tala saman, en
af einhverjum orsökum fer lítið fyrir þessari samræðu þeirra. Hún er í
versta falli stillt og snotur, og í besta falli exklúsíf, skilur út undan, sem er
eins og við vitum versta tegund eineltis. Auðvitað er þetta ekki einhlítt,
víða eru menn sem berja sér á brjóst áður en þeir hefja upp raust sína,
sem hvísla ekki bara í samræðum heldur æpa stundum yfir hæðirnar. En
42
TMM 2004 -3