Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.2004, Qupperneq 54

Tímarit Máls og menningar - 01.09.2004, Qupperneq 54
Guðmundur Andri Thorsson manna - sjálfi Halldórs Laxness - var kannski eftir á að hyggja fyrst og fremst andsvar við þverrandi krafti þess stjórnmálaafls sem Hannes þjónar vakinn og sofinn - tilraun til að auka endurnýjunarmátt þess, tjörbrot deyjandi valds ... Umhugsun um foreldra lá í loftinu. Sú skáldsaga sem bestar viðtökur fékk, Öxin ogjörðin eftir Ólaf Gunnarsson, fjallar um einn afdrifaríkasta og frægasta föðurmissi íslandssögunnar, aftöku Jóns Arasonar og brott- hvarf mestu valdastofnunar allra tíma frá landinu, katólsku kirkjunnar; Hallgrímur Helgason fór einni tröppu hærra í Herra Alheimi og skrifaði um sjálfan Guð almáttugan, sem er hið endanlega og ítrasta Yfírvald - nema hvað hjá Hallgrími er honum tekið að förlast; Skugga-Baldur Sjóns fjallar um mann sem tekur að sér að vernda vangefna stúlku fyrir vonsku heimsins, minnir á ábyrgð okkar gagnvart þeim veikustu ... Og þrír ólíkir karlmenn skrifuðu minningabækur þar sem þeir rekja - misjafnlega mikið þó - bernsku sína sem einkenndist af algerum eða tímabundnum fjarvistum annars eða beggja foreldra; í öllum þessum bókum eru litlir drengir sem geta ekki reitt sig á báða foreldra sína. Þetta eru bækurnar Snarkið í stjörnunum eftir Jón Kalman Stefánsson (Bjartur), Andlit eftir Bjarna Bjarnason (Vaka-Helgafell) og Einhvers konar égeftir Þráin Bertelsson (JPV-útgáfa). 2 „Enginn maður skapar sig sjálfur,“ sagði Grettir og átti við örlögin, sköpin sem enginn má renna. Samt virðast íslendingar alltaf vera einmitt að reyna það, í öllum skilningi, taka örlögin í sínar hendur, skrá þau og skapa um leið. Sjálfsævisögur er ein tegund þessarar sjálfssköpunar og eiga sér mikla og merka sögu hér á landi; sjálfsævisagan er kannski sú bókmenntagrein sem staðið hefur í einna mestum blóma hér ffá því að bókmenntavett- vangur tók að þroskast á fyrri hluta 20. aldarinnar. Guðbergur Bergsson tók reyndar upp á því að kalla bernskuminningar sínar „skáldævisögur“, sem er haglega smíðað orð og virðist ætla að verða viðtekið um sjálfsævisögur skálda, enda orðaleikur: skáld(ævi)saga/ævisaga skálds/saga skáldævil saga æviskálds - en satt að segja verð ég að viðurkenna að ég kem eldci auga á annan grundvallarmun á minningum Guðbergs og til dæmis Tryggva Emilssonar eða Guðrúnar Borgfjörð en þann að Guðbergur er Guðbergur og hefur sinn auðþekkta tón en þau hin skrifa út frá sinni ævi og persónu. Ef við föllumst samt á að þessi munur skipti máli og skiptum sjálfs- ævisagnahöfundum í atvinnuhöfunda og áhugahöfunda okkur til hægri verka þá er atvinnuhöfundurinn yfirleitt meira ólíkindatól - þ.e.a.s. lík- 52 TMM 2004 ■ 3
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.