Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.06.2000, Síða 10

SVIPMYND AF
SAMFERÐAKONU
Aþessu síðasta ári aldarinnar er
okkur öllum hollt að horfa til
baka til liðinnar tíðar, ómet-
anlegt til samanburðar, til lærdóms
sem fróðleiks og máske ekki síst til
að fá metið við hvað fólk býr í dag
miðað við lífsaðstæður allar um síð-
ustu aldamót. Hvatinn var þessi m.a.
til heimsóknar upp á Akranes til
heiðurskonunnar Guðrúnar Diðriks-
dóttur sem fædd er í aldarupphafi en
heldur svo heiðskírri hugsun og trúu
minni sem ung væri. Þó sjón hafi
nokkuð daprast og heyrn ekki sem
áður þá er þessi aldna erfiðiskona
mikillar lífsannar ótrúlega ungleg í
öllu, yfir henni reisn þeirrar konu
sem aldrei lét lífsins basl buga sig.
Hæg voru í raun heimatökin til heim-
sóknar því Guðrún er móðuramma
okkar ágæta starfsmanns, Helga
Hróðmarssonar, sem hún í samtalinu
kallaði augasteininn sinn sem öllum
er hér til þekkja þykir sem eðlilegt sé.
Hún Guðrún býr í eigin íbúð að
heimilinu Höfða á Akranesi, glæsi-
legu og hlýlegu heimili aldraðra þar á
Skaganum, og okkar biðu kaffi og
kræsingar á borðum hjá henni Guð-
rúnu sem fylgdi okkur svo að samtali
loknu um hin vistlegu salarkynni á
neðstu hæðinni og skildi ekki við
okkur fyrr en hjá forstöðumanni
heimilisins sem fræddi okkur um
mannvirkið sem mannfólkið. Svip-
rnynd ein verður þetta af
samferðakonu á nítugasta
og níunda árinu, brota-
brot lífssögu og lifsvið-
horfa þar sem hógværðin
og lítillætið eru í öndvegi
og þess gætt fyrst og
síðast að guma ekki af
neinu, enda ef frásögnin
ber í einhverju annan blæ
þá er það vegna innskota
dóttursonarins sem gjör-
þekkir sögu ömmu sinn-
ar, rausn hennar og lífs-
kraft allan sem ljómaði af
henni þó æviárin væru
orðin þetta mörg.
Guðrún Diðriksdóttir
Guðrún er fædd 21. mars 1902 að
Oddgeirshóla-Austurparti í
Flóa. Foreldrar hennar voru hjónin
Guðríður Jónsdóttir og Diðrik Dið-
riksson bóndi þar. Hún var elsta barn
foreldra sinna, svo komu 4 bræður og
ein systir yngst. Systirin og einn
bræðranna enn á lífi.
Fjögurra ára gömul fluttist hún
ásamt íjölskyldu sinni að Langholti í
sömu sveit, en Langholt einn bæja í
svokölluðu Langholtshverfi, en Guð-
rún rifjar það upp nú þegar allir þess-
ir bæir eru í eyði og undir hrossabeit
lagðir, að á hennar bernskudögum
voru um 40 börn að alast upp i Lang-
holtshverfinu. Með brosi á vör segir
Guðrún frá flutningnum, þegar hún
var sett ofan í milli á hestinum,
bundin við klyfberann og var svo
ósköp óánægð að flytja. Sem dæmi
um það man hún vel hvað henni þótti
baðstofan ljót, óskaplega ljót. Þessi
baðstofa var svo rifin næsta ár en
Guðrún hálfhlær nú að því að máske
hafi það nú ekki bara verið af því
henni þótti hún svona leiðinlega ljót.
Guðrún segist eðlilega hafa gengið í
öll störf úti og inni en í Langholti var
hún heimilisföst alla tíð meðan for-
eldrar hennar bjuggu þar. Sérlega
minnisstæðar eru henni haustann-
irnar, sláturtíðin, þegar allt kapp var
lagt á að safna forða til vetrarins, þá
var lítið sofið. Móðir Guðrúnar lagði
á það mikla áherslu að börnin fengju
gott fæði og hollt, þá lá ógn berkl-
anna í loftinu og sagt var að slíkt væri
góð vörn gegn berklum.
Guðrún segir brosandi að máske
sé þarna úr uppvextinum komin
skýring á háum aldri hennar. Hún
nefnir fæðuöflun aðra, á veturna var
farið suður í slógferðir, náð í nýjan
fisk, hrogn, lifur og hausa og á vorin
var farið suður með sjó til að afla
hertra þorskhausa. Guðrún segir
okkur nánar frá meðhöndlun og
notkun þeirra. Hausarnir voru lagðir
í mysu og mýktir þannig og af varð
hið mesta góðgæti, voru svo sendir út
á engjarnar í morgunskattinn. Guð-
rún sagði að til að rífa þá og nýta sem
best hefði þurft sérstaka kunnáttu en í
minningunni voru kjammarnir
hreinasta ljúfmeti. Guð-
rún kvað þessar ferðir
hafa verið allnokkurt
fyrirtæki - 3ja daga ferð
farin í lokin 11. maí og
svo oft farin Jónsmessu-
ferð og þá einnig til að
sækja saltaða grásleppu.
Guðrún segir móður
sína hafa lagt á það mikla
áherslu að hafa nóga
mjólk og mjólkurmat
allan, þau verið með 3
kýr yfirleitt og stundum
4. Ærnar urðu nú aldrei
margar, keppt að því að
hafa þær 30 en Guðrúnu
minnir þær hafi flestar
10