Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.06.2000, Qupperneq 35

BEINÞ YNNING
Gigtarfélag ís-
lands hefur gef-
ið út glæsilegan
bækling 32ja síðna um
beinþynningu, svo bók
væri máske meir við-
eigandi.
Hér skal gjörð örstutt
grein fyrir efnisþáttum
en þar sem efnið er svo
yfirgripsmikið og fjöl-
þætt er vart unnt meira
að gjöra en vekja verð-
uga athygli á þessu
framtaki. I ávarpi heil-
brigðisráðherra, Ingi-
bjargar Pálmadóttur
segir hún m.a. :
“Fræðsla og forvarnir
eru mikilvægur þáttur í
starfi Gigtarfélags ís-
lands og hér getur að líta
enn eina sönnun þess að
félagið beitir sér af áhuga og elju til
að bæta stöðu hinna gigtveiku.”
Sagt er frá gigtarráði þar sem
Gigtarfélagið tilnefnir tvo fulltrúa,
Læknafélag Islands einn, Trygg-
ingastofnun einn og Háskólinn einn.
Formaður ráðsins er Arnþrúður
Karlsdóttir en ráðherra skipar for-
mann. Hvað er beinþynning? og því
svarað vel m.a. sagt að skilgreina
megi hana sem gisnun á beini,
dulinn og einkennalaus sjúkdómur
og algengustu brotastaðir eru: fram-
handleggur, hryggjarliðir og lær-
leggsháls. Beinþynning verður
þannig til ef dregur úr uppbyggingu
beins eða niðurbrot þess eykst.
Árlega má ætla að 1200-1400 brot
hérlendis megi rekja til bein-
þynningar; þar af 200 mjaðmarbrot.
Áhættuþættir beinþynningar, til
viðbótar því að þetta er að hluta til
óhjákvæmilegur fylgifiskur öldr-
unar, eru erfðir, kynferði (miklu al-
gengari meðal kvenna en karla),
lífshættir og ýmsir sjúkdómar.
Varðandi lífshætti er sér í lagi
minnt á hreyfingarleysi og
reykingar. Sum lyf gefin í stórum
skömmtum geta valdið bein-
þynningu.
Forsíða bæklingsins.
Svo er spurt hvort gigtarsjúk-
dómar valdi beinþynningu og því
svarað játandi, gigtarsjúklingar hafa
aukna áhættu. Gigt veldur skertri
hreyfifærni, bólgusjúkdómar hraða
niðurbroti beina o.s.frv. Hvernig má
greina beinþynningu? og því svarað
að það sé gjört með beinþéttni-
mælingu og sérstök skilgreining
beinþynningar út frá niðurstöðum
þeirra. Svo fylgja leiðbeiningar um
það hverjir ættu helst að fara í
beinþéttnimælingu.
Svo er stórt spurt: Er hægt að fyr-
irbyggja beinþynningu? og er þar
inn á forvarnarþáttinn komið.
Minnt er á áhrif næringar á beinin:
D vítamín og kalk þar efst á blaði og
í sambandi við D vítamínskort er
minnt á beinkrömið áður fyrr. Síðan
er minnt á mikilvægustu kalk-
gjafana: mjólkina og mjólkur-
afurðir og D vítamínið aftur í lýs-
inu og feitum fiski. Nauðsyn
þessara næringargjafa mest í æsku
sem í elli.
Meðalneysla kalks (mjólkur-
neyslan) vel ofan við ráðlagðan
skammt, meira um að pottur sé
brotinn hvað varðar D vítamínið.
Mikilvægi hreyfingar er rækilega
undirstrikað, reglubundin þjálfun
best, gönguferðir nefnd-
ar sérstaklega. Lögð er
áhersla á góðar starfs-
stellingar. Svo koma
hinar bestu ráðleggingar
um hvað hafa beri hæst í
huga allt frá því að
varast að lyfta þungu
yfir í það að velja rétta
vinnuhæð.
Bent er sérstaklega á
það að hreyfingarleysi
vegna hræðslu við að
brotna getur orðið að
vítahring.
Þá er vikið að horm-
ónameðferð kvenna
og sér í lagi uppbótar-
meðferð við tíðahvörf.
Langtímameðferð með
hormónum getur haldið
beinþynningu í skefjum og jafnvel
kransæðasjúkdómum. Einnig er
talað urn óæskileg áhrif hormóna-
gjafar s.s. mögulega aukningu á
brjóstakrabbameini.
Meðferð beinþynningar á brota-
stigi er svo í lokin og þar nefnd
lyfjanotkun til viðbótar fyrir-
byggjandi aðgerðum: kvenhormón,
bisfosfonöt og önnur lyf s.s.
kalsitónín. Þá kemur svo ágætur
fróðleikur um Gigtarfélag íslands en
í því félagi eru nú rúmlega 4000 fé-
lagar - deildir eru á Norðurlandi
eystra, Suðurlandi og Austurlandi.
Áhugahóparnir eru : Hryggiktar-
hópur, veíjagigtar- og síþreytuhóp-
ur, Lupushópur (rauðir úlfar),
Sjögrenhópur og foreldrahópur-
barnagigt.
Verkefnisstjóri við gjörð bækl-
ingsins var Jónína Björg Guð-
mundsdóttir, en myndir og teikn-
ingar prýða allt útlit. Vonandi gjörir
bæklingur þessi tilætlað gagn því
vel hefur verið til hans vandað.
Heill Gigtarfélaginu með framtak
gott og hið besta mál að enda þetta á
kjörorði félagsins:
Byggjum upp og bætum líðan.
H.S.
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS
35