Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1952, Blaðsíða 160

1952
— 158 —
verið það skilningslevsi, sem einstaka
karl og kona sýna þessu máli. Fjöld-
inn vill og reynir að ganga á milli bols
og höfuðs á óþrifnaðinum.
Nes. Allmörg íbúðarhús fullgerð og
byrjað á nokkrum. Húsnæði yfirleitt
gott og þrifnaður sæmilegur. Ástand
skolpræsa er þó enn óviðunandi og
bæjarsmán.
Djúpavogs. Haldið var áfram með
þau hús, sem á fyrra ári var hafin
smíði á, og eldri hús endurbætt. Þrifn-
aður innan og utan húss mjög mis-
jafn, viða góður, en annars staðar lé-
legur.
Kirkjubæjar. Húsakynni viða góð.
Ný hús bætast við á hverju ári. Þó að
herbergjaskipun sé miklu skynsam-
legri í nýju húsunum en áður tíðk-
aðist, mætti þó benda á ýmislegt, sem
húsameistararnir mættu taka til at-
hugunar: Nýju húsin eru björt og
rúmgóð, en sá galli er á, að fæst
þeirra eru nógu hlý. Þau eru alltof
eldsneytisfrek. Yíða eru engin efni á
að hita þau sem þyrfti. Þetta veldur
því, að mikinn hluta ársins nýtist hús-
rýmið ekki og loftið í húsinu verður
hráslagalegt. Aðalorsakir tel ég þess-
ar: 1. Hitatap með loftstraumi; súgur.
2. Hitatap með leiðslu. a. Léleg ein-
angrun. b. Stórir útveggir. 3. Ohent-
ugar hitunaraðferðir. a. Dýrt elds-
neyti eða óhentugt. b. Léleg nýting.
Viða er ekkert tillit tekið til þess,
hver er kaldasta vindáttin. Hér á landi
eru vissar vindáttir kaldastar, og gætir
þess mikið, þar sem hús standa ein
sér, eins og tiðkast um bæi í sveit.
Þrátt fyrir þetta eru á sumum nýju
húsunum stórir gluggar og dyr beint
á móti köldustu áttinni. Enda líður þá
sjaldan á löngu, þar til skúr hefur
verið klint aftan á húsið. Fer þá
stundum lítið fyrir „arkitektúrnum“.
Móti köldustu vindáttinni eiga engar
dyr að vera, gluggar sem minnstir og
fæstir, helzt tvöfaldir og ekki opnan-
legir. Loftræstingu má sjá fyrir með
öðru móti. Hversu vel sem gengið er
frá gluggum og dyrum, gjóstar alltaf
inn með þeim, þegar sterkur vindur
stendur upp á húshliðina. Helzt ættu
ekki að vera dyr á gagnstæðum hlið-
um, svo að súgur geti myndaast gegn-
um húsið þvert. Gluggar ættu ekki að
vera fleiri en nauðsyn ber til og sem
þéttastir. Ýmislegt fleira mætti benda
á, en liggur raunar í augum uppi, ef
athygli er beitt. Einangrun er víðast
allgóð á steyptum útveggjum. En
stundum vilja loft og gólf verða út-
undan. Aftur á móti virðast það vera
óskrifuð lög, að ekkert skuli hugsað
um þann hita, er tapast út um glugga.
Oftast eru gluggaumgerðir þannig, að
ekki er gert ráð fyrir, að koma megi
fyrir tvöföldu gleri. Borið er við, að
dýrt sé að kaupa gler í tvöfalda glugga
o. s. frv. Skyldi ekki vera dýrara að
tapa hitanum út um gluggana? Þó að
mikilvægt sé, að húsin séu rúmgóð,
stoðar lítið að hafa þau svo stór, að
ekki séu tök á þvi að hitg þau upp
að vetrinum. Það er vandratað meðal-
hófið og margs að gæta, sem ekki
verða skil gerð í stuttu máli. Hér í
sveitum er rafmagn á flestum bæjum,
þar sem skilyrði eru til smávirkjana,
en það er víða. Flestum nægir það til
Ijósa og suðu og að mestu til hitunar,
en mundi duga betur, ef húsin væru
hlýrri. Rafmagnið vill þó bregðast i
frostum og þurrkum. Þá grípa flestir
til olíuvélanna. Þar sem rafmagn er
ekki, svo sem á flestum bæjum í Með-
allandi og Álftaveri, er erfitt um hitun.
Eldsneyti er mjög dýrt, enda flutt á
bílum úr Reykjavík. Mór er hér ónot-
bæfur vegna öskumagnsins og reki
ekki mikill. Yindrafstöðvar hafa
reynzt illa, og olíuknúnar rafstöðvar
eru of dýrar í rekstri og ganga fljótt
úr sér.
Vestmannaeyja. Húsakynni fara
stöðugt batnandi, þvi að mikið er
byggt. Nú eru eins og undanfarin ár
60—70 íbúðir i smíðum, aðallega i
einbýlishúsum, en hús þessi eru oftast
4—5 ár i smíðum, þvi að þau eru að
mestu tómstundavinna verkamanna og
sjómanna, sem þannig eru að reyna
að skapa sér mannsæmandi húsnæði,
af litlum efnum, og þjóðinni um leið
aukin verðmæti, með þvi að leggja
oft nótt með degi í starfi. Vissulega
væri þessi viðleitni verðlaunaverð, en
eitthvað annað verður uppi í teningn-
um, því að þráfaldlega eru menn eltir
uppi með margvíslegum kærum og