Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1953, Síða 163

— 161 —
1953
viða af skornum skammti. Dæmi eru
«1 (á Cijögri), að börn hafi ekki fengið
aðra mjólk en móðurmjólkina. Skyr
viða búið til í heimahúsum.
Rlöndiiós. Mjólkurframleiðsla er
orðin allmikil í héraðinu, því að
1576000 1 mjólkur voru lagðir inn í
Mjólkurstöðina. Af því seldist ekki
innan héraðs nema um 50000 1, en
ur hinu var unnið smjör, þurrmjólk
og skvr. Mjólkin er að sjálfsögðu gæða-
Prófuð reglulega, bæði að fitumagni
°8 hreinlæti, en hvorugt er enn svo
gott sem skyldi. Ég hef athugað töfl-
ur Mjólkurstöðvarinnar yfir flokkun
mjólkur eftir hreinleika öðru hverju
°g fylgist með því, hvar helzt er pott-
ur brotinn.
Sauðárkróks. Mjólkursamlagið tók á
móti 2055199 1 mjólkur, og er það
uokkru meira magn en árið áður.
Siglafj. Bærinn rekur kúabú að Hóli
eins og að undanförnu, og eru þar
venjulega mjólkandi 70—80 kýr. Mjólk
bessi er seld ógerilsneydd, aðalíega
handa börnum og sjúklingum. Að öðru
leyti fá bæjarbúar neyzlumjólk sína
frá Akureyri og Sauðárkróki. Sú mjólk
er gerilsneydd, og flytur hana bátur,
annan daginn frá Akureyri og hinn
feá Sauðárkróki, nema á sumrin, en
Pá er Sauðárkróksmjólkin flutt á bíl-
um yfir Siglufjarðarskarð. Má heita,
uð með því móti sé mjólkurþörf Sigl-
nrðinga fullnægt, og auk þess fá þeir
rJoma, smjör, skyr og osta frá fyrr-
uefndum stöðum og eftir þörfum.
Olafsfj. Engin breyting til batnaðar
uefur orðið á mjólkursölunni hér í
kaupstaðnum. Allir framleiðendur
keua jafnt úr bvtum fyrir mjólkina;
Peir fá jafnmikið fyrir mjólk, sem
uefur 3% fitu og 4%, enn fremur fá
Peir jafnt fyrir 1. flokk og 2. flokk,
o.8 er þá ekkert, sem hvetur beinlínis
t'l vöruvöndunar. Tveir atburðir hafa
Serzt, sem sanna átakanlega, að á-
standið er óhæft og stórháskalegt.
: fun fyrri gerðist í sumar. Frú ein
’fe í bænum keypti mjólk að venju
uja samsölunni. Er hún kom heim, tók
uún eftir því, að eitthvað var i mjólk-
juui, og hélt hún fyrst, að það væri
^eystrá. Við nánari athugun reyndist
það vera sprikllifandi ánamaðkur.
Hinn atburðurinn gerðist í byrjun
þessa árs, en ég skrái hann hér nú,
þar sem hann var öllu alvarlegri. Kjöt-
búðarstjórinn veitir mjólkinni viðtöku
í samsöluna á morgnana. Hann sér
einnig um fitumælingar og flokkun,
sem gerð er vikulega og oftar, ef eitt-
hvað er grunsamlegt. Morgun einn
veitti hann því athvgli, að mjólk frá
bæ einum var grunsamleg. Hann setti
mjólkina strax í blápróf og seldi ekki.
Reyndist hún þá í 4. flokki. Ég fékk
dropa af mjólkinni, strauk út á object-
gler og litaði. Við skoðun reyndist
mjólkin morandi í streptokokkum, og
mátti næstum segja, að um hreinan
streptokokkagróður væri að ræða.
Þegar kjötbúðarstjóri talaði um þetta
við framleiðandann, kom í ljós, að ein
kýrin var með „stálma“ i júgri, eða
m. ö. o. hún hefur afdráttarlaust verið
með júgurbólgu. Nú hefur hver bóndi,
eða getur fengið, ókeypis frá Atvinnu-
deild Háskóla íslands prófblöð til
þess að ganga úr skugga um, hvort
kýr hefur júgurbólgu eða ekki. Próf-
hlöð þessi munu vera nokkuð nákvæm.
Hér er reyndar um það að ræða, að
bændur hafi eftirlit með sjálfum sér.
Getur þetta þó komið að miklu gagni,
ef samvizkusamlega er rækt. En eins
og sézt af ofanrituðu, er framleiöend-
um ekki treystandi. Það er engum
vafa undirorpið, að bændur hér bera
meira úr býtum fyrir mjólk sína held
ur en í stærri samlögunum, þar sem
talsvert af mjólk fer til vinnslu. Hér
er eingöngu um neyzlumjólk að ræða
framleiösla enn ekki meiri. Lítill vafi
leikur á, að þeir fá um 3 kr. fyrir
lítrann, ef ekki vel það. Útsöluverð
er sama og á gerilsneyddri mjólk, og
er það furöulegt. Mjólkin mun vera
verðbætt með helmingsgreiöslu sem
gerilsneydd mjólk. Það er þvi engin
furða, þótt framleiðendur sjái í gegn-
um fingur við sjálfa sig með „eftir-
litið“. Það er líka skiljanlegt, að þetta
er siður en svo livatning til að koma
upp gerilsneyðingu, vitandi það, að
mjólkin fellur í verði um allt að fjórð-
ungi. Eitt er það, sem fólk kvartar
um, þegar líða fer á veturinn, og það
er að óbragð komi í mjólkina. Hvort
það er af of mikilli fóðurblöndugjöf
21