Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1962, Side 164

1962
— 162 —
7. Samkomustaðir og félagslíf.
Álafoss. Furðuleg árátta er það hjá öllum hreppum að koma upp hjá
sér félagsheimili, og virðist það stundum, vægast sagt, undarleg fjár-
festing. I Kjós er allstórt félagsheimili, sem að mestu stendur ónotað og
grotnar niður vegna kulda og slaga, þar sem engin tök eru á að hita
það upp að vetrinum. Á Kjalarnesi er verið að byggja stórt og vandað
félagsheimili, sem að sögn kunnugra mun ekki kosta minna fullgert en
3—4 milljónir. Bíða þess væntanlega sömu örlög og heimilisins í Kjós-
inni. I Mosfellssveit er stórt og myndarlegt félagsheimili að Hlégarði.
Það er allmikið starfrækt, en berst þó í bökkum fjárhagslega. Flýtur
það eingöngu á veizluhöldum ýmissa félaga og starfshópa í Reykjavík,
en þó mest á vikulegum danssamkomum. Ekki er það mikið sótt af
heimafólki, en aðallega af unglingum og lausingjalýð úr Reykjavík. En
slíkar samltomur, sem því miður eru oft til lítillar fyrirmyndar, virðast
vera eini fjáröflunarmöguleikinn, og dugir þó engan veginn til að standa
undir rekstrarkostnaði húsanna. Félagsheimilin verða því oftast nær
þungur baggi á þeim, er að þeim standa. Og því miður virðast þau
lítið lyfta undir heilbrigt félagslíf sveitanna, og rekstur þeirra virðist
oft standa í öfugu hlutfalli við anda og tilgang ungmennafélagsskapar-
ins, eins og hann var upprunalega, en einmitt ungmennafélögin hafa
mest beitt sér fyrir byggingu félagsheimilanna. Ég fæ ekki betur séð
en að eitt gott samkomuhús hefði fyllilega dugað þessum umgetnu 3
hreppum til þeirra þarfa fyrir samkomuhöld. Og á þessum tímum, þegar
bifreiðir eru svo að segja á hverjum bæ, ættu fjarlægðir ekki að vaxa
í augum, því að ekki er meira en 45 mínútna akstur milli yztu endimarka
þessara þriggja hreppa samanlagt. Hefði þá sparazt stórkostlegt fé i
byggingarkostnaði og viðhaldi. Hefði þá ekki þurft að grípa til þess
óyndisúrræðis að reyna að standa undir rekstrarkostnaði með vafasöm-
um dans- og drykkjusamkomum fyrir unglinga úr Reykjavík. Auk þess
gæti maður vænzt þess, að sameiginlegt heimili fyrir alla hreppana gæti
skapað betri kynni og aukna samvinnu milli heimamanna. En nú virðist
hver hreppur, hversu fámennur sem hann er, leggja í það mikinn metnað
að binda sér á þessu sviði fjárhagslega bagga, sem þeir vart rísa undir.
Endirinn verður allt of viða sá, að hinar dýru byggingar grotna niður
vegna skorts á rekstrarfé til viðhalds. Ekki virðist standa á aðstoð og
hvers konar fyrirgreiðslum alþingismanna vorra til þess að koma upp
þessum „menningarstofnunum“ svo að segja á hverri hundaþúfu út um
allar byggðir landsins, jafnvel þó að félagsheimilasjóður sé að jafnaði
mörg ár á eftir áætlun með að standa skil á því, er honum ber lögum
samkvæmt að leggja til bygginganna. En meðan þannig er sóað milljóna-
tugum árlega af almannafé, verða nauðsynlegar framkvæmdir til al-
menningsþarfa, svo sem sjúkrahúsbyggingar, vegagerðir o. fl., að bíða.
Suðureyrar. Nýlegt og allveglegt félagsheimili. Þetta ár hefur sam-
kvæmislíf og annar bragur einkennzt með mesta móti af aðkomufólki,