Studia Islandica - 01.06.1940, Side 8

6
Niðurstaðan varð sú, sem sagt er frá hér á eftir. Nú
komst eg að raun um, að Hrafnkatla var ekki einung-
is skemmtileg saga, heldur líka heillandi rannsóknar-
efni. Eg þóttist hafa náð í þráðarenda, og smám sam-
an raknaði sagan sundur fyrir mér, ekki aðeins hið
sögulega efni, heldur líka, hvernig hún myndi vera
orðin til. Síðan hef eg aldrei hætt að hafa hana í
huga, hef flutt um hana fyrirlestra bæði heima og
erlendis, þaullesið hana með nemöndum mínum og
talað um hana við fjölda af starfsbræðrum mínum.
Fyrir marga þeirra er því hér ekki um nýjung að
ræða, og þessi rannsókn mín, sem í öllum aðalatrið-
um er lokið fyrir mörgum árum, hefur legið í salti,
eins og ýmsar aðrar athuganir um íslendinga sögur.
Það er af sérstakri ástæðu, sem eg hef nú ráðizt
í að hreinskrifa þessa ritgerð og koma henni fyrir
almennings sjónir. Eg hef nýlega lokið við dálítið
yfirlit um hina fornu íslenzku sagnaritun, sem mun
birtast í ritsafninu Nordisk kultur. í þessu yfirliti hef
eg neyðzt til þess að halda fram þeim skoðunum um
eðli og uppruna sagnanna, sem eg tel réttar, þó að
rúmið hafi ekki leyft að rökstyðja þær nema að litlu
leyti og þær geti því oft litið út fyrir að vera stað-
litlar fullyrðingar. Þessar skoðanir koma ekki einung-
is í bága við trú flestra fyrri tíma fræðimanna og al-
mennings á íslandi á sannindi sagnanna, heldur líka
við það álit, sem almennt er nú ríkjandi meðal er-
lendra fræðimanna um traustleik hinna munnlegu
sögusagna og meðferð söguritaranna á efninu. Það
má búast við, að þeim verði ekki tekið með þögn og
þolinmæði. En það er gagnslaust að karpa um jafn-
flókið rannsóknarefni með almennum hugleiðingum
og dæmum gripnum af handa hófi héðan og handan.
Allar bollaleggingar um íslendinga sögur yfirleitt
hljóta að svífa í lausu lofti, þangað til þær sögur, sem
unnt er að lesa sæmilega niður í kjölinn, hafa verið