Studia Islandica - 01.06.1940, Blaðsíða 32

30
Eitt varð þó Sigurði að angri. Fyrir neðan bæinn á
Aðalbóli, þar sem Freyfaxahamar átti að vera og hyl-
ur djúpur fyrir neðan, eru sléttar grundir. En gamli
maðurinn dó ekki ráðalaus. Það eru varla margir dal-
ir á íslandi, þar sem má ekki finna einhvern klett, ef
vel er leitað. Og Sigurður fann Faxahamar, „sem heit-
ir svo enn í dag“, að vísu 5—6 kílómetra inn frá
Aðalbóli og í gili, sem engin á rennur eftir. En það
bætti upp þessa smágalla, að skammt fyrir neðan
hamarinn fann hann gamla beitarhúsatóft,1) sem auð-
vitað var goðahús Hrafnkels. Nú lá allt ljóst fyrir.
Sögutextinn var þarna brenglaður í handritunum, en
höfundurinn saklaus af öllum villum og sannindum
sögunnar borgið.
Lýsing sögunnar á Hrossageilum bendir til þess, að
höfundurinn hafi hugsað sér Aðalból þar sem það er
nú, séð afstöðu bæjarins og geilarnar af heiðinni (sbr.
síðar), en ekki komið að bænum og því leyft sér að
gizka á um hamarinn, sem enginn var til. Hér er nú
græna mold“ með beinunum; þetta virðist benda til, að einhverjir
munir úr járni og eir eða bronzi hafi verið lagðir með mönnum
þeim, sem beinin eru úr, og er það þá enn bending um, að þeir
hafi verið grafnir í heiðni. — Sigurður áleit, að „haugnum“, sem
hann fann þessi bein í, hefði „eitthvað verið raskað síðar“, þ. e.
löngu eftir að mennirnir voru grafnir, og er það ekki ólíklegt,.
enda segir hann, að beinin nr. 3467 hafi verið „á sundrungu“.
Hin beinin, nr. 3466, sem mér virðast helzt munu vera úr konu,.
virðast hafa legið reglulega í moldinni, og bendir það til, að ekki
hafi verið hróflað við þeim eða tekin nein vopn frá þeim. — Hið
einkennilegasta við þennan beinafund hjá Aðalbóli eru viðarleif-
arnar, sem við hann eru tengdar; segir Sigurður Vigfússon, að
þær hafi „verið lagðar ofan á líkin“, er þau voru grafin. Þess-
konar umbúnaður hefur ekki fundizt í öðrum gröfum eða dysj-
um, en þó verður naumast dregin sú ályktun af því, að þessi dys,
sem hér er um að ræða, muni vera miklu yngri eða frá kristnum
tímum, enda var Hrafnkelsdalur numinn og byggður „síð land-
námatíðar“.“
1) Svo segir Jón Jóhannesson mér, sem skoðað hefur tóftina.