Studia Islandica - 01.06.1940, Blaðsíða 51

49
né vitneskjan um atburðina sé á huldu. En það eru
þó framar öllu öðru samtölin, sem farið er með á þann
hátt, að vér lifum söguna og finnst þar vera sagt svo
rækilega frá, þótt hún fjalli um svo mikið efni í ekki
lengra máli.
Hrafnkatla hefur hlutfallslega meira af samtölum
en flestar aðrar íslendinga sögur,1) og persónurnar
eru stundum svo langorðar, að fremur líkist ræðum
en tilsvörum. Sáttaboð Hrafnkels við Þorbjörn eru 22
línur í samfellu, samtal Sáms og Þorkels á þinginu og
viðræður þeirra við Þorgeir í búðinni nær 130 línur,
raus griðkonunnar við Hrafnkel 12 línur, gerð Hrafn-
kels við Sám 20 línur. Þegar þess er gætt, að sagan er
alls 950 línur (í útgáfu Cawleys, sem hér er miðað
við), sést, hversu mikið er í samtölin borið. Og þeim
er þannig beitt, að vér hlustum 1 senn á meginatriði
sögunnar gerast og kynnumst persónunum nægilega
til þess að þögn þeirra á milli verði líka talandi (Ein-
a.r segir ekkert, þegar hann missir Freyfaxa úr hönd-
um sér, Hrafnkell ekki orð, þegar hann er sekur ger
á alþingi). Lesandinn kemst svo inn í efnið, að hann
fyllir ósjálfrátt upp í eyðurnar, þar sem fljótast er
yfir sögu farið, og ,,fæst ei um, þótt hnúka skilji
skörð“. Það er nákvæmlega sama tækni og í leikrit-
um. Og Hrafnkatla hefur það líka sameiginlegt við
hin beztu leikrit, að mannlýsingarnar sitja þar í fyrir-
rúmi fyrir öllu öðru. Um þær verður að ræða í sér-
stökum kafla.
En áður en að því atriði er horfið, verður að gera
fáeinar athugasemdir um stíl sögunnar. Hann er yfir-
leitt kjarnmikill, svo sem vænta mátti, þar sem miklu
1) Mér hefur talizt svo til, að þau sé um 42% af sögunni. Til
samanburðar má nefna, að samtölin eru í Bandam. sögu 55%,
Valla-Ljóts sögu 46—47%, Hænsa-Þóris sögu 39%, Gunnlaugs
sögu 28%, Reykdælu 6—7%. Þessar tölur eru teknar eftir hinni
ísl. útg. af riti Liestöls, Uppruna íslendinga sagna, 74.
4