Studia Islandica - 01.06.1940, Page 78

76
í skáldskapnum en fróðleiknum eða jafnvel sagn-
fræðinni.
Mér þykir alveg jafnvænt um Hrafnkötlu, þó að
eg geti ekki lagt sams konar trúnað á hana og áður.
Hrafnkell er jafnraunverulegur í mínum augum, þó
að hann hafi aldrei búið á Hrafnkelsstöðum, ,eins og
Hamlet er það, þó að Shakespeare láti hann eiga
heima á Helsingjaeyri, svo mikil fjarstæða sem það
er. Það má vel vera, að allt, sem Landnáma segir frá
Þormóði Þjóstarssyni, sé rétt og nákvæmt. En hver
myndi yfirleitt hirða um Þormóð þann, að undan-
teknum ættfræðingum, ef hann hefði ekki átt sér
þessa bræður, sem sköpuðust í höfði snillings austur
á landi, hafa aldrei verið til, en eru jafneilífir fyrir
því?
Um þjóðarmetnaðinn er það að segja, að í skarð
þess, sem kann að saxast á hróður vígamanna og
kraftamanna sögualdar, koma nýir afreksmenn, sem
hingað til hefur verið skotið í skuggann: höfundar
sagnanna. Er skaði að þeim skiptum? „Vöxtur og
aflið víða fer, vitið þó fyrir öllu er“, sagði Páll lög-
maður. Það er líka nokkurs vert fyrir fslendinga að
hafa átt þá menn, sem skrifuðu slíkar bækur — og
vissu, hvað þeir voru að gera. Eg held, að það sé eins
dæmi í sögu bókmenntanna, að öðrum eins snilling-
um hafi verið goldin verk sín með svo frámunalegu
vanþakklæti. Finnur Jónsson fekk hálfgert óorð á
sig fyrir að dirfast að nefna þá ,,höfunda“, og hann
gerði bót og betrun með þessum orðum: „Naar man
saaledes indrþmmer den mundtlige meddelelse (tra-
dition) en overvejende betydning baade m. h. t. ind-
hold og dettes faste form — hvad jeg altid har
gjort — kan den opfattelse dog hævdes, at ned-
skriveren ogsaa kan have haft betyd-
ning, at han ikke har været en r,ent meka-