Studia Islandica - 01.06.1983, Side 122

120
ur); styttri yfirlit: Ström 1958, Mogk 1918. í bók Sluijters
(1936) er draugatrú fornritanna borin saman við nútímaþjóðtrú.
Þess skal getið um bók Dehmers, að hann sleppir mörgum yngstu
Islendingasögunum og flestöllum Islendingaþáttunum.
10) Unwerth (1911, 48) heldur því fram, að samband sóttar og
dauða við hina framliðnu í fornritunum sýni að hinir heiðnu
Norðurlandabúar hafi haft svipaða trú og Lappar: „alle Krank-
heit, vomehmlich die tödliche, sei von den Toten veranlasst.“
Þessi trú hefur a.m.k. ekki verið jafnútbreidd og algild í heiðni
og meðal Lappa, og margar aðrar sjúkdómsorsakir vom til, svo
sem galdur.
11) 1 Reykdæla sögu (212-213) er frásögn sem minnir á Fróðár-
undraþátt. Hallur fær Þorkatli sverðið Skefilsnaut til hólmgöngu,
og tók það úr kumli Skefils. Eftir hólmgönguna vill Hallur ekki
skila sverðinu í kumlið, „kvað þat fjarri skulu fara, at engi maðr
skuli njóta svá góðs gripar". En Þorkell réð því, að sverðinu var
skilað. Nóttina eftir bar Þorkatli Skefil i drauma. Þakkaði Skefill
honum fyrir skilin og sagði: „En ef þú hefðir eigi viljat, at aptr
hefði verit borit sverðit, þá myndir þú hafa goldit þess í nQkk-
uru.“ Gaf Skefill honum sverðið, „því at ek þarf þess nú ekki,
en þú ert svá vaskr maðr, at ek ann þér allvel at njóta.“
12) Trú á nornir er með lífseigustu þjóðtrú. Miðaldra og þaðan af
eldri konur, sem litt blanda geði við aðra, hafa allt fram á þenn-
an dag átt á hættu að vera taldar nomir. (Röhrich 1966, 16).
1 ættasamfélaginu forna gætu margar konur sem áttu bam í
lausaleik hafa fyllt þennan flokk. (Dehmer 1927, 102).
13) Eitt atriði í útlitslýsingu Þórgunnu er sérstakrar athygli vert.
Þórgunna var „mjóeyg“, þ.e. mjótt milli augnanna á henni.
(E 139). Það hefur verið talið merki þess, að menn væm nískir.
(Sjá t.d. Jónas Jónasson 1934, 279). Er ekki óhugsandi, að svo
hafi einnig verið á ritunartíma Eyrbyggju, enda er eftir atvik-
um auðskilið og eðlilegt að hjátrúin tengdi þetta tvennt. Þessi
hjátrú er þó ekki í lyndislestrarritgerðinni í Alfræði íslenzkri
(III, 91-105), og orðið mun ekki koma viðar fyrir. (Fritzner).
14) Nafnið „Þórgunna“ er sjaldgæft hér að fomu. Lind (1905-15)
nefnir Þórgunni eða Þórgunnu, fóstm Þorsteins uxafóts, en hún
gæti verið uppdiktuð. Einnig nefnir hann Þórgunnu Véseta-
dóttur á Eorgundarhólmi, sem á með Áka Pálna-Tókasyni Vagn,