Rit Mógilsár - 2014, Page 55

Rit Mógilsár 31/2014 55
tvo áratugi um að skógrækt á Íslandi sé í
andstöðu við líffjölbreytni.
Í umsögn Náttúrufræðistofnunar Íslands
(N.Í.) er sagt:
„Skógrækt hér á landi hefur oft verið í and-
stöðu við vernd líffræðilegrar fjölbreytni og
því miður verður það að segjast að lítill vilji
hefur verið til [að] viðurkenna megin mark-
mið og skilning hugtaka við vernd líffræði-
legrar fjölbreytni. Skógræktaraðilar hér á landi
hafa oft verið í andstöðu við ýmis ákvæði
og markmið samningsins um vernd líffræði-
legrar fjölbreytni þvert á kollega sína í öðrum
löndum.“(Náttúrufræðistofnun Íslands 2014,
bls. 1)
Í umsögn N.Í. eru ekki gefnar nánari
skýringar á því hvað nákvæmlega er átt við
með því að „viðurkenna [ekki] megin mark-
mið og skilning hugtaka við vernd líffræði-
legrar fjölbreytni“. En af samhenginu má ráða
að málin snúist einkum um túlkanir á kafla
8 (h) í Ríó-sáttmálanum, en þar stendur:
„(h) prevent the introduction of, control or
eradicate those alien species which threaten
ecosystems, habitats or species“, eða í
íslenskri þýðingu: „[Hver samningsaðili skal
eftir því sem hægt er og viðeigandi ...] „koma
í veg fyrir að fluttar séu inn erlendar tegundir
sem ógna vistkerfum, búsvæðum eða teg-
undum, að öðrum kosti að stjórna þeim eða
uppræta þær“ (Sameinuðu þjóðirnar, 1992).
Í umsögn Landverndar um sama þingmál
(nr. 211) segir:
„Skógrækt á Íslandi hefur verið umdeild, ekki
síst á síðari árum. Stjórn Landverndar telur
mikilvægt að freista þess að ná betri sátt
um þetta form landnýtingar sem hefur mikil
áhrif á vistkerfi og landslag. Nauðsynlegt
er því að vanda sérlega vel til verka þegar
stefnu mótun og ákvarðanir eru teknar í
þessum málaflokki. Styr hefur staðið um
plantekruræktun með innfluttum trjá-
tegundum, eða m.ö.o. nytjaskógrækt til
framleiðslu viðarafurða. Með slíkri ræktun er
verið að skapa vistkerfi með lítt sambæri-
legum líffræðilegum og sjónrænum áhrifum
á við endurheimt birkiskóga.“ (Landvernd,
2014, bls. 2)
Ekki er í umsögn Landverndar gerð nánari
grein fyrir því hvað sé neikvætt fyrir vistkerfi
Íslands við „að skapa vistkerfi með lítt sam-
bærilegum líffræðilegum og sjónrænum
áhrifum á við endurheimt birkiskóga“. En
síðar í sömu umsögn segir:
„5. Önnur atriði.
(a) Rannsóknir og þróun nái til mögulegra
áhrifa framandi tegunda á lífríki og vistkerfi.
Þekkt er að framandi (innfluttar) tegundir
geta haft neikvæð áhrif á vistfræði og efna-
hag. Mikilvægt er að ef rannsóknum á
skógrækt á Íslandi verða stórefldar að þær
taki einnig til mögulegra áhrifa framandi
tegunda.“ (Landvernd, 2014, bls. 3).
Hér er fyrri athugasemd skýrð nánar að
því leytinu til að ljóst má vera að áhyggjur
Landverndar beinist einkum að mögulegum
áhrif um framandi tegunda á vistfræði
landsins og efnahag þjóðarinnar. Ekki er þó
gerð grein fyrir því hvort umræddar „fram-
andi tegundir“ séu sjálfar trjátegundirnar
sem notaðar eru við „plantekruræktun með
innfluttum trjá tegundum“ eða hvort um sé
að ræða einhverjar aðrar framandi tegundir
(s.s. skaðvaldar, sjúkdómar) sem hugsan-