Rit Mógilsár - 2014, Qupperneq 57

Rit Mógilsár 31/2014 57
laust rökvillur. Er rökvillan „að gleyma undan-
tekningunni“ sýnu algengust, þ.e. að draga
aðeins ályktun út frá almennri reglu en
gleyma undantekningunum. Sama má segja
um safn annarra röksemda og sönnunar-
gagna sem ætlaðar eru til þess að styðja
viðhorf um almenna ágengni framandi líf-
vera og stöðu þeirra sem ógnvalds gagn-
vart líffjölbreytni. Stærstur hluti innfluttra
tegunda er illa lagaður að aðstæðum í þeim
nýju heimkynnum sem þeim skolar á land
(Colautti m.fl. 2014). Flestir hinna fáu nýbúa
sem ná einhverri fótfestu með því að fjölga
sér í nýjum heimkynnum, gera slíkt án þess
að velta úr sessi þeim frumbyggjum sem
fyrir eru. Líkt og framandi fólk (innflytjendur,
nýbúar) meðal manna, sem efla hagkerfi og
menningu í löndum þar sem það hefur tekið
sér bólfestu, leggja innfluttar lífverur sitt af
mörkum til eflingar líffræðilegrar fjölbreytni á
landslagsskala og til aukinnar virkni og fram-
leiðni vistkerfa. Þrátt fyrir að yfirgnæfandi
hluti rannsókna kappkosti að bendla inn-
rásir framandi lífvera við hnignun eða hættu
gagn vart líffjölbreytni (Bright 1998; Campbell
1993, Elton 1958, Millenium Ecosystem As-
sessment 2005, Lodge m.fl. 2006, Mooney
& Hobbs 2000, Randall 1993, Simberloff 1981,
Soulé 1990, Temple 1990, Vitousek 1986, og
fleiri), hefur fjöldi nýlegra rannsókna sýnt allt
aðra mynd, jafnt á láði sem legi (Fridley & Sax
2014, Davis 2009, Davis m.fl. 2009, Sax m.fl.
2002, 2005, 2007).
Aukin „einsleitni“ vistkerfa (einsleitni í
merkingunni „minni munur milli vistkerfa í
tegundasamsetningu“) getur gerst samtímis
og tegundum fjölgar. Slíkt eykur fjölbreytni
líf ríkis í þeim vistkerfum sem borin eru saman
án þess að það þýði að ein tegund hverfi
um leið og önnur haslar sér völl. Sax og
félagar (2007) fundu að með innflutningi
og sleppingu 40 tegunda fiska í ferskvatns-
vistkerfi Havaí-eyja jókst tegundabreytileiki
um 800%, en engar innlendar fisktegundir
dóu út. Rannsókn þeirra leiddi það sama í
ljós um háplöntur á einangruðum eyjum í
Kyrrahafi. Þar var tilhneigingin sú að fáum
innlendum tegundum hafði verið útrýmt í
kjölfar landafunda Evrópubúa, en margar
inn fluttar tegundir höfðu bæst við flóruna
(sjá 3. mynd). Ekkert benti til þess að þær fáu
innlendu plöntutegundir sem dáið höfðu út
hefðu horfið vegna samkeppni við innfluttar.
Á síðustu öld hefur innflutningur og landnám
framandi plöntutegunda leitt til tvöföldunar
á fjölda tegunda margra eyja í Kyrrahafi (t.d.
úr 2.000 í 4.000 tegundir á Nýja-Sjálandi)
og um 20% aukningar á meginlöndum, svo
sem í einstökum ríkjum Bandaríkjanna (Sax
m.fl. 2007, Sax & Gaines 2008, sjá 3. mynd).
Reise og samstarfsmenn hans (2006) fundu
engar vísbendingar um að framandi lífverur
hafi valdið hnignun líffræðilegrar fjölbreytni
né dregið úr virkni vistkerfa, þótt þær hafi
hraðað breytingum á lífríki sjávar við strendur
Evrópu. Aladin og Plotnikov (2004) sýndu
fram á hvernig hver „innrásarbylgjan“ á fætur
annarri hefur breytt Kaspíahafi í eitt líffræði-
lega fjölbreyttasta svæði jarðar.
Fjöldi plöntutegunda í vistkerfi:
ómettanleg stærð?
Niðurstaða Sax og Gaines (2008; 3. mynd) er
að fjöldi ílendra slæðinga plantna hafi aukist
jafnt og þétt með tímanum á einstökum
eyjum í Kyrrahafi og víðar eftir landafundi
Evrópubúa. Einnig að hlutfall innfluttra teg-
unda hafi hækkað en fjöldi innlendra tegunda
plantna staðið í stað á sömu eyjum undan-