Þjóðmál - 01.09.2018, Qupperneq 48

46 ÞJÓÐMÁL Haust 2018
Oflækningar leiða til sóunar
Fyrst að hér var minnst á heilbrigðiskerfið er
ekki úr vegi að spyrja Bjarna út í stöðu þess.
Það er talsvert deilt um heilbrigðiskerfið,
fjármögnun þess, gæði og loks það hvort
og þá hversu mikið einkaframtakið á að fá
að njóta sín í kerfinu. Það má búast við því
að um þetta verði talsverð umræða og vitað
er að margir þingmenn Sjálfstæðisflokksins
eru ósáttir við stefnu núverandi heilbrigðis­
ráðherra í málaflokknum.
„Hvað varðar einkaframtakið tel ég að það
gegni lykilhlutverki við að tryggja sveigjan­
leika, öryggi og gæði í heilbrigðiskerfinu.
Ég er algerlega sannfærður um að við fáum
mest út úr heilbrigðiskerfinu með samspili
opinberra heilbrigðisstofnana og einka­
rekinnar þjónustu,“ segir Bjarni.
„Hugmyndir um að banna arðgreiðslur eða
að þrengja að hlutverki sérfræðilækna munu
að endingu valda tvöföldu kerfi. Læknar utan
samninga taka fullt gjald og þeir sem hafa efni
á því fá góða þjónustu. Aðrir lenda á biðlistum
hjá læknum á samningi. Það er enginn val­
kostur annar en að þróa heilbrigðiskerfið
áfram á þeim grunni sem við höfum haft til
þessa. En það fyrirkomulag sem við höfum til
skamms tíma haft á þætti einkaframtaksins er
alls ekki hafið yfir gagnrýni. Alls ekki.“
Bjarni segir þó að hér þurfi dýpri umræðu
um þá galla sem verið hafi á hlutverki einka­
framtaksins í heilbrigðiskerfinu til að komast
lengra.
„Það eru merki um það að einkarekstur
hafi í ákveðnum tilfellum verið nánast með
sjálfsafgreiðslu. Það virðist hafa framkallað
oflækningar ef horft er á samanburðartölur
við önnur lönd,“ segir Bjarni.
„Oflækningar leiða til sóunar og við eigum að
berjast gegn sóun hvar sem við sjáum hana.
Það er hluti af umræðu um hlutverk einka ­
framtaksins að koma með svör við þessu.
Þetta kann að kalla á ákveðna miðstýringu
varðandi það hvað við viljum fá frá heilbrigðis­
kerfinu. Í heilbrigðiskerfi sem er rekið fyrir
opinber framlög er erfitt að réttlæta að kerfið
hafi margar ólíkar skoðanir á því hvort það eigi
að fara í tilteknar dýrari aðgerðir, svo dæmi sé
tekið. Á einkareknum stofum erum við með
skýr dæmi um að einn og sami aðilinn greini,
taki ákvörðun um aðgerð og framkvæmi
aðgerð. Þegar greitt er samkvæmt eininga­
kerfi, eru augljóslega hættur þarna sem við
þurfum að geta rætt án þess að menn upplifi
það þannig að verið sé að grafa undan einka­
framtakinu. Í langflestum tilfellum er þetta
ekki vandamál en sterkara eftirlit, sérstaklega
með dýrum aðgerðum, getur komið í veg fyrir
að við séum að borga fyrir meiri þjónustu en
þörf er á.“
Nú ertu kominn út í tæknilega útfærslu á því
hvernig einkageirinn á að starfa, breytir það
hugmyndinni um fjölbreytt rekstrarform í
heilbrigðis kerfinu?
„Dæmin sem ég nefndi eru þó ekkert út úr
kortinu. Við höfum til dæmis verið að fram­
kvæma mun fleiri hálskirtlatökur en aðrar
þjóðir, svo tekið sé dæmi. Ég ætla svo sem
ekki að fella neinn dóm eða úttala mig um
hluti sem ég hef ekki heildarsýn yfir, en það
veldur engu að síður tortryggni í garð einka­
framtaksins þegar svona hlutir eru óútskýrðir,“
segir Bjarni.
„Við höfum verið talsmenn einkaframtaks ins
á heilbrigðissviðinu. En kannski höfum
við á köflum verið það miklir talsmenn
einkaframtaksins að við höfum ekki viljað
„Ég er algerlega sannfærður um að við fáum mest út úr heilbrigðiskerfinu með
samspili opinberra heilbrigðisstofnana og einkarekinnar þjónustu,“ segir Bjarni.