Þjóðmál - 01.09.2018, Page 91

ÞJÓÐMÁL Haust 2018 89
Um og fyrir 1980 varð til nokkuð víðtækt
samkomulag stjórnmálaflokka í mörgum
löndum um að greiða fyrir alþjóðavæðingu í
efnahagslífi, markaðsbúskap og einstaklings­
hyggju með áherslu á mannréttindi. Megnið
af litrófi stjórnmálanna, frá frjálslyndum
borgaraflokkum hægra megin við miðju til
jafnaðarmannaflokka á vinstri vængnum,
myndaði í raun eina fylkingu sem ég kallaði
eitt sinn breiða miðju (Atli Harðarson, 2006).
Það var þessi breiða miðja sem kom fjór­
frelsinu á Evrópska efnahagssvæðinu á
laggirnar með Maastricht­samkomulaginu
árið 1992. Jafnaðarmannaflokkarnir
tileinkuðu sér frjálshyggju í vaxandi mæli
og borgaraflokkarnir tóku velferðarkerfið
í sátt og úr varð það frjálslyndi sem við
höfum búið að síðan. Sumir kenna þessa
tíma við nýfrjálshyggju. Það má líka kenna
þá við einstaklingshyggju og mannréttindi
(Atli Harðarson, 2015) eða módernisma (Atli
Harðarson, 2007).
Nú hin allra síðustu ár eru teikn á lofti um að
miðjan breiða fari minnkandi og frjálslynd
stjórnmálaöfl til hægri og vinstri séu fremur
í vörn en sókn. Í því sem hér fer á eftir segi
ég frá tveimur bókum sem nýlega komu út í
Bandaríkjunum þar sem er fjallað um þessar
ógöngur.
Bókarýni
Atli Harðarson
Rökræða um frjálslyndi
Tvær nýlegar bækur um stjórnmál
Radical markets: Uprooting
capitalism and democracy
for a just society
Höfundar: Eric Posner og E. Glen Weyl
Útgefandi: Princeton University Press 2018
368 bls.
Why liberalism failed
Höfundur: Patrick J. Deneen
Útgefandi: Yale University Press 2018
248 bls.