Þjóðmál - 01.12.2019, Qupperneq 25

ÞJÓÐMÁL Vetur 2019 23
Halldór Benjamín tók við starfi framkvæmda­
stjóra Samtaka atvinnulífsins (SA) í byrjun árs
2017. Þau þrjú ár sem liðin eru hafa meira
og minna einkennst af kjaraviðræðum, sem
enn er ólokið þótt búið sé að semja við
meginþorra launamanna. Þegar Halldór
Benjamín tók við sem framkvæmdastjóri SA
var Gylfi Arnbjörnsson forseti ASÍ, Ólafía B.
Rafnsdóttir formaður VR og Sigurður Bessason
formaður Eflingar. Síðan þá hafa orðið miklar
breytingar; Drífa Snædal er forseti ASÍ, Ragnar
Þór Ingólfsson formaður VR og Sólveig Anna
Jónsdóttir formaður Eflingar.
Eftir langt ferli og skæruverkföll var stórum
áfanga náð í byrjun apríl sl. þegar Lífskjara­
samningurinn var kynntur seint að kvöldi í
Ráðherrabústaðnum.
„Sá grunnur sem þar var lagður nær til 97%
launamanna á almennum vinnumarkaði. Nær
allir sem heyra undir almenna kjarasamninga
fá kjarabætur Lífskjarasamningsins og hafa
samþykkt hann með miklum meirihluta í
atkvæðagreiðslum. Þarna náðist mikil sátt á
milli atvinnurekenda og stéttarfélaga; tíminn
mun leiða í ljós hversu farsæl lausnin verður
en ég er vongóður,“ segir Halldór Benjamín.
Vert er að taka fram að 98% atvinnurekenda
og 80% launafólks hafa samþykkt samninginn
í atkvæðagreiðslu og gildir hann út árið 2022.
„Ég tel að þetta sé mjög góður samningur,
bæði fyrir atvinnurekendur og launafólk,“
segir Halldór Benjamín.
„Eftir standa um það bil 3% launafólks á
almennum vinnumarkaði. Það mun taka
lengri tíma að ljúka þeim samningum en við
hin 97%. Það eitt og sér er umhugsunarefni.
Um þessar mundir eru SA meðal annars
í viðræðum við Blaðamannafélagið, flug­
umferðarstjóra og aðrar flugstéttir. Síðan eru
orkufyrirtækin og álverin eftir ásamt ýmsum
öðrum vinnustaðasamningum.“
Stéttarfélögin verði færri og stærri
Halldór Benjamín segir að kjaraviðræður
síðustu ára hafi fengið mikla athygli en það
gleymist oft hversu marga kjarasamninga
þarf að gera hér á landi. Þeir skipti hundruðum.
„Það halda margir að SA þurfi eingöngu að
gera 5­10 kjarasamninga og mestu athyglina
fá samningarnir við stór stéttarfélög á borð
við VR, Eflingu og félög iðnaðarmanna,“ segir
Halldór Benjamín.
„Minnsti kjarasamningurinn sem SA gerir er
við einn starfsmann og næstminnsti er fyrir
tvo starfsmenn. Það sér hver maður að þetta
er fráleitt fyrirkomulag. SA hafa í þessari lotu
gert 80 kjarasamninga og um 60 er ólokið.
Samt eru 97% launamanna afgreidd. Þá er
ótalinn allur opinberi markaðurinn. Íslenskur
vinnumarkaður, þ.e.a.s. samskipti verkalýðs­
félaga og atvinnurekenda, sker sig mikið úr
borið saman við aðrar Norðurlandaþjóðir. Þar
eru verkalýðsfélögin færri og stærri og kjara­
samningar gerðir á grundvelli atvinnugreina,
en ekki starfsgreina og landsvæða eins og
hér á landi. Þetta er að mínu mati mikill
ókostur, bæði fyrir atvinnurekendur, sem
þurfa að semja við mjög smá verkalýðsfélög
víða um land, og ekki síður fyrir launafólk.
Stéttarfélag, sem er aðeins með tugi eða
hundruð félagsmanna, er í eðli sínu veikburða
og hag þeirra launamanna væri betur borgið
að vera hluti af stærri skipulagsheild.“
Halldór Benjamín segir að í áranna rás hafi átt
sér stað samtal við verkalýðshreyfinguna um
að breyta þessari uppsetningu og einfalda,
en það hafi ekki skilað nægum árangri.
„Margir skilja rökin en það er lítill vilji til þess
að hrinda breytingum í framkvæmd. Þetta
hefur þó gengið vel þegar kemur að lífeyris­
sjóðunum og okkur hefur tekist að fækka
þeim verulega. Nú eru sjö lífeyrisssjóðir sem
heyra undir samningssvið SA og ASÍ og þeim
þyrfti að fækka frekar með sameiningum,“
segir Halldór Benjamín.