Þjóðmál - 01.12.2019, Blaðsíða 57

ÞJÓÐMÁL Vetur 2019 55
Því miður hafa fjármálafyrirtækin verið að
reka sig á að opinberar stofnanir haga ekki
alltaf málum með þessum hætti.
Þrátt fyrir að einstaklingar geti sótt upplýsingar
frá stofnunum á borð við ríkisskattstjóra
og Þjóðskrá án endurgjalds þá er innheimt
sérstakt gjald ef fjármálafyrirtæki sækir þessar
sömu upplýsingar til þessara stofnana í
tengslum við lánafyrirgreiðslu. Þar sem stór
hluti viðskiptavina kýs að sækja um lána­
fyrirgreiðslu með rafrænum hætti eru
viðskipta bankar farnir að greiða verulegar
upphæðir vegna aðgangs að upplýsingum
á borð við skattskýrslur og fasteignamat.
Þetta fyrirkomulag vinnur einnig gegn
þeim heilbrigðu hvötum sem stafræna
þróunin og fjártæknibyltingin hafa til að gera
fjármálaþjónustu skilvirkari, neytendum til
hagsbóta.
Það er löngu tímabært að stjórnvöld og
þjónustufyrirtæki á borð við fjármálafyrirtæki
ræði um þessi mál. Það samtal þarf að snúast
um hvernig best sé að standa að málum
þegar fyrirtæki þurfa að sækja gögn til hins
opinbera. Markmiðið ætti alltaf að vera að
hámarka hag viðskiptavina.
Aukin skilvirkni og tækninýjungar hafa leitt
til mikillar hagræðingar í fjármálakerfinu á
undanförnum árum. Ekki sér fyrir endann á
þessari þróun enda er til mikils að vinna:
hagkvæmari rekstur skilar sér í aukinni
samkeppnishæfni og hagstæðari viðskipta­
kjörum til viðskiptavina. Í upphafi árs var til
að mynda svokallaður tjónagrunnur að norskri
fyrirmynd, tekin í notkun en SFF eru rekstrar­
aðili grunnsins og Creditinfo vinnsluaðili.
Með grunninum hafa vátrygginga félögin
betri möguleika til að verjast vátrygginga­
svikum en svik sem þessi bitna óbeint á
iðgjaldagreiðendum.
Á vettvangi SFF er áfram unnið að hagræðingu
– sérstaklega þegar kemur að sameiginlegum
innviðum. Samtökin hafa meðal annars unnið
að kortlagningu tækifæra til samstarfs þegar
kemur að sameiginlegum fjármálainnviðum.
Samstarf um rekstur slíkra innviða er algengt
á Norðurlöndunum og reynslan sýnir að það
getur leitt til umtalsverðs sparnaðar, aukið
rekstraröryggi og eflt eftirlit. Hér er því um
afar brýnt verkefni að ræða sem krefst ekki
bara góðs samstarfs milli fjármálafyrirtækja,
í gegnum skilgreind innviðafyrirtæki í
sameiginlegri eigu þeirra, heldur einnig
öflugs samstarfs við yfirvöld, þ.m.t.
samkeppnis yfirvöld.
Íslenski hlutabréfamarkaðurinn er ekki
nægilega öflugur. Innlendu lífeyrissjóðirnir
leika vissulega stórt hlutverk á markaðnum
á meðan dregið hefur úr þátttöku annarra
innlendra fjárfesta ­ verkefnið snýst því um
að efla og auka þátttöku annarra fjárfesta og
almennings. Þetta er hægt að gera með því
að innleiða hér að nýju skattalega hvata til
hlutabréfakaupa fyrir almenning eins og nú
hefur verið lagt fram á Alþingi og eins með
því að leyfa meira frelsi í stýringu á viðbótar­
lífeyrissparnaði. Þá ætti að skoða hvernig
koma má á virkum markaði með verðbréfa­
lán sem væri til að auka skoðanaskipti og
bæta verðmyndun.
Það er tímabært að ræða um hvaða áhrif allar þær álögur sem
hafa verið settar á fjármálageirann hafa á efnahagslífið í heild.