Þjóðmál - 01.12.2019, Qupperneq 27

ÞJÓÐMÁL Vetur 2019 25
Sósíalismi á ekkert erindi á 21. öldinni
Eins og fjallað var um hér í upphafi hefur orðið mikil breyting á forystuliði ýmissa
verkalýðsfélaga. Stærstu félögunum er nú stýrt af einstaklingum sem aðhyllast
sósíalisma eða popúlisma og hafa talað á þeim nótum að hér á landi þurfi að eiga sér
stað sósíalísk bylting. Samtalið við verkalýðshreyfinguna er því ekki eingöngu um tækni­
legar útfærslur á kjarasamningum heldur einnig á hugmyndafræðilegum nótum.
„Hugmyndafræði kommúnista og sósíalisminn hefur oftar en ekki leitt til takmarka­
lausrar mannlegrar þjáningar og á ekkert erindi á Íslandi á 21. öldinni,“ segir Halldór
Benjamín aðspurður um þetta.
„Undirtektir samfélagsins við hugmyndafræði sósíalismans eru enda engar og þeir sem
boða þessa hugmyndafræði ná ekki í gegn. Ég geri engar athugasemdir við það. Fólk er
bæði minnugt og vel lesið og veit hvað virkar og hvað ekki. Blandað markaðshagkerfi er
ekki bara spurningin heldur líka svarið og ég fagna hverju tækifæri til að rökræða það.
Ég hef gaman af sósíalistum. Út frá hagsmunum launafólks er hins vegar ljótur leikur
að blanda saman verkalýðsbaráttu og sósíalisma. Þar tapa allir. Auðvitað er þeim frjálst
að reka sína hugmyndafræði. SA eru ekki flokkspólitísk samtök, við styðjum markaðs­
hagkerfið en ekki skilyrðislaust því þau eru hluti af stærra samfélagi. Markaðshagkerfið
er þó grunnstefið sem við leitum til þegar við sjáum fram á nýjar áskoranir.“
SA hafa þó blandað sér inn í pólitíska umræðu og eru óhrædd við að tala fyrir markaðs-
hagkerfinu, líklega meira eftir að þú tókst við sem framkvæmdastjóri en áður.
Líta SA einnig á sig sem hugveitu hugmynda?
„Innan vébanda SA er alls konar fólk, með ýmsar skoðanir, úr mörgum stjórnmála­
flokkum og með mismunandi sjónarmið. Við erum breiðfylking. Og við eigum að vera
breiður hópur sem talar inn í samfélagið um hluti sem samfélagið varðar. Þá þýðir ekki
að samsetningin sé einsleit, við þurfum að hlusta eftir og skilja ólík sjónarmið,“ segir
Halldór Benjamín.
„En til þess að svara spurningu þinni beint, þá tel ég að til þess að ná árangri í megin­
þáttum sem tengjast starfsemi SA, sem eru gerð kjarasamninga á almennum vinnu­
markaði, þá þurfi að undirbúa jarðveginn vel til þess að koma fram með hluti sem
eru byggðir á markaðslausnum. Þess vegna má forysta SA ekki veigra sér við að taka
hugmyndafræðilega slagi til varnar frjálsu markaðshagkerfi. Hagvaxtaraukinn í Lífskjara­
samningnum er dæmi um slíkt. Það þarf að vera búið að ræða við almenning og fjalla
um það í víðu samhengi hvernig hagvöxtur einn og sér styrkir efnahagslega stöðu
þjóðarbúsins og efnahagsleg gæði heimilanna. SA þurfa líka að þróast með tímanum
og við þurfum að hlusta á raddir samfélagsins og aðlagast, annars dagar samtökin uppi
sem nátttröll. Við getum bara tekið dæmi um það hvernig almenn umræða þróast og
á sér stað á samfélagsmiðlum. Við tökum þátt í þeirri umræðu og á þeim vettvangi. Við
verjum í það bæði tíma og fjármunum og gerum myndbönd sem segja flókna sögu á
einfaldan máta. En það er rétt að starfsemi SA er víðtækari núna en hún hefur verið og
sú þróun mun halda áfram. Sterk hugmyndafræði, sett fram á skiljanlegan og aðgengi­
legan máta, styrkir stöðu Samtaka atvinnulífsins til framtíðar. Í frumkvæði er fólgið mikið
vald.“