Þjóðmál - 01.12.2019, Page 55

ÞJÓÐMÁL Vetur 2019 53
Engin atvinnugrein greiðir hærri skatta og
gjöld til ríkisins en fjármálageirinn og þar
bera aðildarfélög SFF þyngstu byrðarnar.
Aðildarfélögin hafa verið að greiða að meðal­
tali um 40 milljarða á ári til ríkisins undan­
farin ár og er ríflega helmingurinn af þeirri
upphæð í formi ótekjutengdra gjalda. Frá
árinu 2010 hafa aðildarfélög SFF greitt ríflega
300 milljarða í ríkissjóð sé miðað við áætluð
opinber gjöld fyrir árið 2019. Inni í þessari
tölu eru ekki arðgreiðslur til ríkissjóðs, en
þær hafa verið umtalsverðar frá endurreisn
viðskiptabankanna þriggja. Samtals hafa þær
numið ríflega 200 milljörðum frá árinu 2013
og hefur stærsti hluti þeirra runnið í ríkissjóð.
Skýrasta dæmið um hvernig er búið að grafa
undan samkeppnishæfni bankanna sést á
markaðnum með íbúðalán. Í kjölfar þess að
bankaskatturinn var hækkaður rýmkuðu
lífeyrissjóðirnir lánaskilyrði sín og lánshlutfall.
Þeir greiða hvorki bankaskatt né aðra skatta
sem bankar og sparisjóðir greiða og geta
því boðið lægri vexti en fjármálafyrirtæki.
Undanfarin ár hafa lífeyrissjóðirnir veitt
tæplega helming nýrra húsnæðislána. Það
er ástæða til að vekja athygli á því að kjör
lífeyrissjóðanna standa ekki öllum til boða.
Lífeyrissjóðirnir lána út á lægri veðhlutföll en
bankarnir sem þýðir að hinum eignamestu
standa til boða hagstæðari kjör lífeyrissjóða
sem ekki þurfa að greiða bankaskatt á meðan
hinir eignaminni og sérstaklega fyrstu kaup­
endur þurfa í raun að bera bankaskattinn.
Það hallar ekki eingöngu á banka og spari sjóði
í samkeppninni við lífeyrissjóði. Þrátt fyrir að
starfrækja hvorki útibú né dótturfélög hér á
landi eru erlend fjármálafyrirtæki með umtals­
verða markaðshlutdeild á fyrirtækjamarkaði.
Um langt skeið hafa erlend fjármálafyrirtæki
veitt stærri innlendum fyrirtækjum banka­
þjónustu. Þetta gildir einkum um stærri
sjávarútvegsfyrirtæki, ýmis stærri útflutnings­
fyrirtæki og orkufyrirtæki. Markaðshlutdeild
erlendra fjármálafyrirtækja er um þriðjungur
þegar kemur að lánum til íslenskra fyrirtækja.
Rétt eins og með fasteignalánin er vaxtaálag
á slíkum lánum frekar lágt í samanburði við
önnur lán og eðli málsins samkvæmt eiga
fjármálafyrirtæki sem greiða bankaskatt af
nær allri sinni fjármögnun erfitt með að keppa
við fyrirtæki sem greiða hann ekki.