Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2009, Blaðsíða 53

Minjar um sjósókn við Héraðsflóa
A Syðri-Múlatanga. Guðný Zoéga við skráningu á verskálatóft. Þerribjarg í baksýn. Ljósm. H. G.
ströndinni þangað sem selflytja mætti vörur
sjóleiðis. Ker við Landsenda dugði illa í því
skyni og upp Múlaijall komst enginn
hestur, hvorki undir burði eða laus-
gangandi. Samt var hér löggilt höfn síðla á
19. öld í von um að lausn fyndist um
framhaldið. Þegar hún brást horfðu menn til
óssins á Lagarfljóti, sem tók nokkur
mannslíf áður en Fagradalsbraut, Lagar-
fljótsbrú og svifferja við Steinsvað urðu
niðurstaðan í samgöngumálum upp úr alda-
mótunum 1900. Austan Héraðsflóa urðu
menn þá enn um sinn að láta sér nægja
Oshöfn sem úrbót.
Þótt Múlahöfn uppfyllti þannig ekki
vonir manna um vöruflutningahöfh hafði
hún dugað sem útver af betra tagi öldum
saman. Um það vitna verskálatóftir og
ritaðar heimildir frá siðari öldum. Á Syðri-
Múlatanga norðan við höfnina blasa við
rústir verskálaþyrpinga á þremur stöðum.
Allar eru þær á upphækkun sem bendir til
að byggt hafi verið þar oft á sama stað.
Stærsta þyrpingin er syðst á tanganum og
verður hér tekin upp lýsing Guðnýjar Zoega
fomleifafræðings á henni:35
Heildarlengd tóftaþyrpingarinnar er 15 m og
breidd um 8 m. Veggir eru mjög grónir en þó
sér víða í steina, sérstaklega í næst syðstu
tóftinni en þar er vegghleðsla úr grjóti mjög
greinileg. Annars eru tóftimar, líkt og aðrar
tóftir á tanganum, á upphækkun sem bendir til
endurbygginga á sama stað. Nyrst er tóft um 4
m á breidd og 2 m á lengd og dyr hafa verið til
norðurs út úr tóftinni. Áföst sunnan hennar er
stærri tóft um 4x3 m að innanmáli og virðast
dyr hafa verið á henni til vesturs. Áföst austan
35
Guðný Zoéga. Minjar í landi Ketilsstaða í Hlíð, Fagradals í Vopnafirði og Bjarnarey. Byggðasafn Skagfírðinga.
Rannsóknaskýrsla 2007/70, s. 38.
51