Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2009, Blaðsíða 84

Múlaþing
Sigurður Sigurðsson, afi höfundar. Eigandi
myndar: Ljósmyndasafn Austurlands.
Þó komst hann að því, að þetta var handrit af
Jökuldælu, sem nú er týnd. Lítið gat hann
stautað sig fram úr þessu, en sagði svo frá
heima, að hann ætlaði að búa sig betur út til
lestrar næst, en er sú ferð var farin var
handritið týnt og hefur ekki sést síðan. Faðir
minn sagði mér þessa sögu og hafði hana eftir
afa mínum. [Um Jökuldælu, sjá Múlaþing 33,
2006]
Sigurður Jónsson var fæddur árið 1766
[1769 segir Á.H.\ og ólst upp hjá Bóelu
ömmu sinni. Með henni bjó hann fyrst á
Surtsstöðum; þar átti hann sitt fyrsta bam
með Guðrúnu Rafnsdóttur frá Syðrivík
[Vopnafirði]. Sigurður var snemma mikill
ástmaður og hélt þeim góða eiginleika til
hinstu stundar. Hann kvæntist síðan
Kristínu Maríu Sigfúsdóttur prests að Asi í
Fellum. Hún var mikilhæf kona, sem hún
átti kyn til. Hann flutti síðan að Hóls-
hjáleigu í Hjaltastaðaþinghá og þar andaðist
kona hans. Sigurður og Kristín María
eignuðust 10 böm sem upp komust [og elst
þeirra varJón frœðimaður í Njarðvík]. Það
var sagt að Sigurður sameinaði það tvennt,
að vera bókelskur og búhöldur. Þorbjörg
Steinsdóttir segir svo um afa sinn: „Þrátt
fyrir mikla ómegð bjó afi minn sæmilegu
búi, og ég hefi heyrt að þegar hann dó hafi
hvert bam hans fengið 30 ríkisdali í arf.“
Hann var almennt talinn gáfaður, fróður vel
og einstakur bókamaður. Þegar hann dó var
bú hans virt á 460 ríkisdali og 41 skilding.
Eftir dauða konu sinnar fluttist Sigurður
til Njarðvíkur í Borgarfirði og bjó þar um
skeið með ráðskonu. Þar átti hann bam með
Helgu Halldórsdóttur frá Krossgerði. Hann
kvæntist síðan á ný, Þorgerði Runólfsdóttur
frá Ósi í Hjaltastaðaþinghá. Þorgerður var
þá 16 ára. Hún var einstök kona að atgerfí,
fríð sýnum og gáfúð. Þau áttu 15 böm. Eftir
kirkjubókum eru böm Sigurðar 27, en ég
þykist hafa góðar heimildir fyrir því, að þau
hafi verið 30. Styðst ég þar við sögn
Þorbjargar móðursystur minnar og fleira
gamals fólks, sem ólst upp í Njarðvík á
þessum tíma. Barnadauði var mikill á
þessum ámm, og þó öll kurl hafi komist til
grafar, þá munu þau ekki öll hafa komist í
kirkjubækur. Þetta skiftir raunar litlu máli,
en mér finnst að karlinn megi halda sínu,
frádráttarlaust.
Ég hefi í framansögðu verið að kynna
ætt Jóns Sigurðssonar, og komum við nú að
honum sjálfum. Jón var af fyrra hjónabandi
Sigurðar, og mun hafa átt flest sín ung-
dómsár í Hólshjáleigu, enda getur hann
þess í kvæðum sínum. Hann hefur að
sjálfsögðu alist upp við hin vanalegu
landbúnaðarstörf, ásamt því að grúska í
bókum foður síns, og sjálfsagt hefur það
verið honum hugleiknara. Jón tók við
hálflendunni í Njarðvík eftir föður sinn og
bjó þar alla æfi. Frásögn mín um Jón styðst
að mestu við sögn Þorbjargar Steinsdóttur,
82