Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2009, Blaðsíða 120

Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2009, Blaðsíða 120
Múlaþing Kaupfélag Héraðsbúa þarf að fá 40 hestöfl af tryggum krafti við rekstur frystihúss síns, og er það því stórt ijárhagslegt atriði fyrir félagið að geta fengið rafmagn í sína þjónustu, en félagið er algjörlega útilokað frá raforku nema í félagi við þorpsbúa. Samkvæmt þeim upplýsingum, sem ég hefi getað aflað mér, eyðir þorpið árlega kolum og olíu fyrir ca. I0.000.oo krónur eftir núgildandi verðlagi. Þorpinu býðst starfræksla á stöðinni [hér er sennilega átt við vatnsréttindi og afnot af landi, lóð undir stöðvarhús og önnur mannvirki\ gegn 6-8 hestöflum af orku stöðvarinnar, er takist af þeim krafti, sem er umfram þarfir þorpsbúa. Geta má þess, að vélahúsið er hugsað svo stórt, að þar megi bæta við ca. 100 hestafla vél. Yrði hún tekin til notkunar, ef ullarverksmiðja risi upp á Austurlandi eða annað aflfrekt fyrir- tæki. Leyfi mér að vænta yðar heiðraða svars við fyrstu þóknanlega hentugleika. Virðingarfyllst. Til atvinnu- og samgöngumálaráðuneytisins Reykjavík. Jafnstraumsvélarnar voru slys Eins og fram kemur í bréfmu fer höfundur þess fram á, að ráðuneytið sendi sérfróðan mann austur á Reyðarfjörð til að meta endanlega aðstæður til virkjunar Búðarár og gera síðan fúllnaðaráætlun um verkið eins og segir í bréfinu. Þó að það fínnist hvergi í þeim skjölum, sem fundist hafa um þetta mál, þá má slá því fóstu, að ráðuneytið hafi orðið við ósk Reyðfirðinga um þessa aðstoð og fengið Steingrím Jónsson rafmagnsstjóra í Reykjavík til þess að taka þetta að sér, en það er vitað með vissu, að það var hann, sem ákvað stærð og gerð vélanna og hefur að öllum líkindum gert útboðslýsingu. Ekki er gott að segja um það nú, hvernig það atvikaðist, en í þessari hönnunarvinnu gerðist slys, sem átti eftir að gera þessa virkjun úrelta áður en hún fór í gang. Vélamar, sem ákveðið var að nota, voru: Túrbína af Pelton gerð með láréttum ási 600 /1080 snún/mín án gangráðs og aðeins með handstillingu. Hún var þýsk smíði eins og aðrar vélar í rafstöðinni. Smíðanúmer hennar var 10507 og smíðaár 1927. Afl hennar var 200 hestöfl og vatnsnotkun við fullt álag 160 1/sek. Rafallinn var jafnstraumsrafall frá A.E.G. 130 K.W. 440 v. með miðtaug eða 2x220 v. eftir því sem menn vilja kalla þetta kerfí. Við þennan rafal var segulmögnunarvél og spennustillir af svokallaðri jámlampa- gerð og að sjálfsögðu handstilliviðnám fyrir spennustillingu. Þessi búnaður átti einn og sér að tryggja jafna spennu á rafkerfinu án þess að gangráður væri við túrbínuna, en fljótlega kom í ljós, að þetta var ófull- nægjandi vegna þess, að ekki er nóg að stilla spennuna við breytilegt álag, heldur verður að stjóma afköstum aflvélarinnar í samræmi við þörfina hverju sinni. Svo má bæta því við, að í upphafi stríðsins slitnuðu öll sambönd við Þýska- land og þess vegna var ekki hægt að útvega varahluti í spennustillinn, sem bilaði um þær mundir. Nánar um þetta síðar. Áður er minnst á, að slys hefði orðið við hönnun þessarar virkjunar og val á vélum og búnaði. Verður nú gerð nokkur grein fyrir í hverju þetta slys er fólgið, en nú er ekki unnt að segja með neinni vissu, hvað þá nokkurri sanngimi, hvers vegna það varð. Ástæðan er einfaldalega sú, að engin gögn hafa fundist, sem varpa ljósi á málið. Fram að þessu höfðu allar virkjanir landsmanna verið 220 volta jafnstraums- virkjanir og allur rafbúnaður að sjálfsögðu verið við það miðaður, þó að þeim, sem lært 118
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180

x

Múlaþing: byggðasögurit Austurlands

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Múlaþing: byggðasögurit Austurlands
https://timarit.is/publication/1153

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.