Strandapósturinn - 02.01.2008, Page 39

39
framar, því hér þurfti ekki um að binda,“ Jón var talinn sósíal-
isti.“
„Ég hafði persónulega reynslu af þessu sjálfur.“ – skrifaði Hall-
dór Pétursson.[2] „Á þessu tímabili skrifaði ég töluvert bæði í Verk-
lýðsblaðið og síðan í Þjóðviljann undir nafninu Gönguhrólfur. Það
þykir nú kannski ekki mikilmannlegt að skrifa ekki undir fullu
nafni, en þetta var tilraun til að brjóta ekki allar brýr að baki mér,
hvað atvinnu snerti. Það skal játað, að ég var ekki mjúkmáll, en
fæst mun hafa verið ofsagt, enda þurfti mikið hugmyndaflug til
að ljúga um þetta tímabil. Greinar þessar vöktu töluverða athygli,
sem ráða má af því, að einn þingmaður las upp úr þeim í þing-
sölum og vildi á að ósi stemma. Einnig lá rannsóknarlögreglan í
Þjóðviljanum og vildi fá upp nafn höfundar. Auðvitað leið ekki á
löngu, þar til kvisaðist, hver var höfundurinn greinanna, svo mín
vörn stóð skammt. Einn morgun kom ég til þess verkstjóra, sem
ég fékk helzt vinnu hjá, þá horfði hann yfir mig. Ég vissi, að þetta
var ekki hans skuld og erfði þetta ekki við hann. Hitt var annað
mál, að ég hafði stundum minnzt þeirra togaraeigenda, sem hann
vann hjá ... Þennan dag hét ég því, að hvað sem það kostaði, skyldi
ég hér eftir skrifa undir nafni, og það hefi ég efnt til þessa dags.“
Gísli Indriðason, Hallgrímur Hallgrímsson og Helgi Guðlaugs-
son voru atvinnulausir kommúnistar í Reykjavík í byrjun krepp-
unnar. Gísli hafði verið rekinn úr tollvarðarstarfi á Ísafirði haustið
1930 og hafði haft lítið fyrir stafni síðan. Hallgrímur var stimpl-
aður, „… hann var svo yfirlýstur, að það var nánast bann á honum
... opinn og áróðursgjarn, var aldrei í felum … og það var slæmt
…“ svo notuð séu orð félaga hans.[3] Helgi Guðlaugsson hafði þá
sérstöðu, að bróðir hans var múrarameistari, og hjá honum var
Helgi handlangari. En nú var lítið að gera í múrverki líka, og
þessir þrír höfðu frá litlu að hverfa í Reykjavík, þegar þeim bauðst
sumarið 1931 að sækja flokksskóla Alþjóðasambands kommúnista
í Moskvu. Þangað fóru þeir í ágúst 1931 og dvöldu í Moskvu á
annað ár eins og segir frá nýlega.[3]
Allir voru þeir komnir heim frá Sovétríkjunum fyrir jól 1932 og
hittust þá í Bröttugötusalnum og ræddu ferðina. Það gæti hafa
verið á fundi Félags ungra kommúnista (F.U.K.) þann 1. des-
ember[4], en þar flutti Helgi erindi um dvöl sína í Sovétríkjunum.
Á þessum fundi var Varnarlið verkalýðsins til umræðu og ríkislög-