Strandapósturinn - 02.01.2008, Síða 81

81
Bogi auminginn
Fyrir nokkrum dögum hafði Pálmi, sonur minn, samband við
mig. Hafði hann þá verið viðloðandi Þjóðarbókhlöðuna og verið
að fara í gegnum dagbækur Níelsar Jónssonar frá Grænhóli. Við
lestur dagbókanna komu upp ýmis nöfn á mönnum, sem Pálmi
vissi engin deili á, en þótti áhugavert að vita meira um. Eitt þess-
ara nafna var Bogi auminginn.
Við það að heyra þennan mann nefndan vaknaði margt upp í
huga mér sem gaman væri að rifja upp, vitandi að þau minning-
arbrot yrðu brotakennd en áttu sér nokkra sögu meðal sinnar
samtíðar. Til þess að gera því nokkur skil verð ég að fara nokkuð
langt aftur í tímann og gera grein fyrir mönnum sem varla nokk-
ur maður veit skil á núna. Svo var með Boga aumingjann og hverj-
ir stóðu að tilveru hans og lífi.
Þar er fyrst að taka til séra Sveinbjörn Eyjólfsson, sem var prest-
ur í Árnesi frá 1849 til 1881. Var hann lítt laginn til prestsverka og
ekki gáfumaður og sinnti lítt þeim fræðsluskyldum sem prestum
var þá skylt að hafa. Kom þar margt til. Hann var orðinn aldraður
og erfitt að fylgja eftir ferðalögum því samfara. Var t.d. lestr-
arkennslu lítið eða ekki sinnt. Var þá orðið ólæsi ungra og full-
orðinna. Var svo komið að velgefnir bændur og heimilisfeður
voru ólæsir og annað eftir því.
Eftir séra Sveinbjörn tekur við séra Steinn Steinsson árið 1881,
þá 43 ára, f. 4. apríl 1838, d. 27. júlí 1883. Séra Steinn varð strax
athafnasamur í embætti sínu. Eftir því sem Valgeir faðir minn
sagði, þá hefði séra Steini ofboðið menntunarástand hreppsbúa
Úr fórum
Guðmundar P.
Valgeirssonar í Bæ