Strandapósturinn - 02.01.2008, Page 103

103
En félagið hefði átt að heita Menningar- og framfarafélag
Tröllatungu- og Fellssafnaða því að forystumenn félagsins létu
ekki sitja við bækurnar einar. Á félagsfundum ræddu þeir um
ýmis framfaramál sem þá voru efst á baugi og kenndi þar margra
grasa. Þannig var m.a. mikið rætt um verslunarmál, jarðabætur,
garðrækt, fjallskil og ýmis félagsmál eins og samskot og vínbind-
indi. En á öllum þessum sviðum var mikið verk að vinna. Og fram-
vinda málanna sýndi að í flestum þeirra náðist góður árangur eins
og sjá má í gjörðabók félagsins sem séra Halldór Jónsson færði
skýrt og skilmerkilega. Hann beitti sér af alefli fyrir bindindismál-
inu eins og honum væri ljósara en öðrum mönnum hve drykkju-
skapur gat verið mikill hemill á alla menningarstarfsemi og fram-
farir. Það er líka auðfundið að hann hrósar sigri í þessari baráttu
sem hann þakkar ekki síst konunum í bindindisfélaginu þegar
hann lýsir þeim árangri sem náðist i þessu efni. Guðbjörg Jóns-
dóttir rithöfundur á Broddanesi trúði mér eitt sinn fyrir því, að
sóknarpresturinn, séra Halldór Jónsson í Tröllatungu, hafði verið
önnur besta manneskjan sem hún kynntist á lífsleiðinni.
Ásgeir Einarsson á Kollafjarðarnesi var formaður og jafnframt
burðarás og hugmyndafræðingur félagsins. Hann var í miklu áliti
og hafði verið kosinn þingmaður Strandamanna eftir að Alþingi
var endurreist árið 1843. Fundir félagsins voru haldnir á heimili
hans og notuðu menn jafnan tækifærið til að kryfja þar ýmis vel-
ferðarmál til mergjar. M.a. gaf Ásgeir eitt sinn bændum gott ráð
til að undirbúa nýbyggingar með því að skaflajárna naut og láta
þau draga heim grjót og annað byggingarefni á sleðum að vetr-
inum. En þetta var einmitt sú aðferð sem Ásgeir notaði við að-
drætti eftir að hann flutti austur í Húnavatnssýslu árið 1861 og
byggði Þingeyrakirkju nokkrum árum síðar. En við brottför hans
lagðist félagið niður um skeið, því að það skipti miklu máli hvoru
megin við Húnaflóa Ásgeir Einarsson bjó.
Að öllu athuguðu er augljóst að það voru framsýnir hugsjóna-
menn og boðberar nýs tíma sem stóðu að stofnun Lestrarfélags
Tröllatungu- og Fellssafnaða árið 1845 og mér, sem einkum hafði
notið verka þeirra með lestri margra og ágætra bóka félagsins,
fannst ég standa í þakkarskuld við þá. Og ekki minnkaði álit mitt
á forgöngumönnunum þegar ég tók að viða að mér efni og setja