Andvari

Ukioqatigiit
Ataaseq assigiiaat ilaat

Andvari - 01.01.2017, Qupperneq 87

Andvari - 01.01.2017, Qupperneq 87
86 HJALTI HUGASON ANDVARI er mýkri leið þar sem horfið er aftur til hefða kristinnar kirkju í helgihaldi og tilbeiðslu án þess að berjast endilega gegn nýjungum utan kirkjunnar. Skerping og innhverfing leiða óhjákvæmilega til aukinnar einangrun ar kirkjunnar. Í aðlögun felst aftur á móti að leitast er við að túlka kenningar kristninnar í ljósi nýrra aðstæðna og boða þær með nýjum áherslum og orð- færi. Þetta er meðal annars gert til að vinna gegn einangrun.4 Hér verður litið svo á að húslestrabók Páls Sigurðssonar prests í Gaul- verjabæ, Helgidaga­prédikanir, hafi verið ein fyrsta tilraunin sem gerð var til að mæta nýjum aðstæðum hér á landi í anda aðlögunar. Í greininni verður sagt frá útgáfu bókarinnar og viðbrögðunum sem hún fékk hér á landi og meðal Vestur-Íslendinga. Höfundur stefnir aftur á móti að því að greina guð- fræði bókarinnar og setja höfundinn í fyllra guðfræðilegt samhengi á öðrum vettvangi. Páls-postilla, eins og bókin var tíðum nefnd, sætti tíðindum og er eðlilegt að forystumenn í íslenskum kirkjumálum beggja vegna Atlantsála brygðust við henni sem og aðrir sem létu þessi mál til sín taka. Skiptust dómar þeirra mjög í tvö horn og komu fram í lofi og lasti. Vissulega voru menn hér heima fyrri til að bregðast við og dómar þeirra voru framan af yfirgnæfandi lof- samlegir. Íslensku prestarnir í Vesturheimi, Jón Bjarnason (1845–1914) og Friðrik J. Bergmann (1858–1918), voru neikvæðari. Þegar þar að kemur verð- ur þó fyrst gerð grein fyrir lastinu en síðan hinum jákvæðu dómum en for- mælendur bókarinnar brugðust oft öðrum þræði við gagnrýni hinna. Höfundurinn og bókin Páll Sigurðsson var bóndasonur fæddur í Vatnsdal í Austur-Húnavatnssýslu 1839. Hann útskrifaðist úr Prestaskólanum í ágúst 1863. Næstu þrjú ár var hann barnakennari á Litla-Hrauni við Eyrarbakka. Páll vígðist til Miðdals í Laugardal í ágúst 1866, þjónaði Hjaltabakka á Ásum í tíu ár frá 1870 en Gaulverjabæ frá 1880 til æviloka. Hann lést 1887, aðeins rúmlega 48 ára að aldri. Kona hans var Margarethe Andrea (1841–1938), dóttir Þórðar Guð- mundssonar (1811–1892) kammerráðs og sýslumanns á Litla-Hrauni. Þau eignuðust tíu börn en fimm náðu fullorðinsaldri. Árni (1878–1952) síðast prófessor varð þeirra þekktastur.5 Páll Sigurðsson var mikill áhugamaður um „[…] viðreisn lands og þjóðar […]“.6 Kom það ekki síst fram í fræðslumálum en nýkominn til prestakalls- ins kom hann á fót barnaskóla í Gaulverjabæ með 20 börnum og bar fyrir brjósti áform um alþýðuskóla á Eyrarbakka sem þó komst ekki á laggirnar.7 Það sem Páll taldi þó að þjóðin þyrfti fyrst að leiðrétta var „[…] sumt af trúarskoðunum hennar.“8
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167

x

Andvari

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.