Vaka : tímarit um þjóðfélags- og menningarmál - 01.03.1938, Side 51

1. árgangitr . 1. ársfjórdungur VAKA
hins ýtrasta að hinu eina og
sama marki: fullkomnun lista-
verksins. Og svo mætti lengi telja.
Þannig krafðist þetta verk fram-
lags hinna ólíkustu stétta og gaf
hverri fyrir sig fjölbreytilegustu
viðfangsefni til að leysa. Það er
ekki hægt að segja, hver var nauð_
synlegust, enga þeirra mátti
missa, þær fullkomnuðu hver
aðra, af þvi að allar stefndu að
sama marki og greiddu leiðina
hver fyrir annarri.
Svona reis byggingin hægt og
hægt upp af grunni sínum, unz
hún að lokum stóð fullger í allri
sinni tign og fegurð nokkrum öld-
um eftir að nöfn þeirra, sem
fyrstir hófu sinn hamar og meitil
á loft, voru gleymd.
Á þennan hátt skapast þetta,
sem við nefnum menning.
„Þetta vitum við,“ munið þið nú
hugsa með sjálfum ykkur.
„Gott og vel,“ segi ég. En hafið
þið þá veitt því eftirtekt eða hugs-
að út í það, að þið eruð sjálf lista_
menn og vinnið að byggingu sem
er miklu viðameiri og voldugri
heldur en sú, sem ég hefi minnzt
á hér að framan — byggingu, sem
þegar hefir verið í smíðum í meira
en þúsund ár og enginn veit, hvað
getur að lokum orðið há og prýði-
leg, ef listamennirnir eru starfi
sínu vaxnir og vita, að verk þeirra
stendur, þótt þeir falli sjálfir og
nöfn þeirra gleymist?
Þessi bygging er þjóðfélagið
okkar. — Það er margt svipað með
þjóðfélagsbyggingunni og þeirri,
sem ég var að tala um áðan, enda
þótt þjóðfélagsbyggingin sé að
flestu leyti merkilegri smíði,
margbrotnari og þýðingarmeiri.
Hún krefst auðvitað ennþá meiri
grúa liðtækra listamanna og á
fleiri sviðum. Engri heiðarlegri
stétt manna á að vera þar ofaukið
og engri einni verður með sann-
girni gefinn heiðurinn af því, sem
á vinnst, þar sem ein kemst ekki
af án annarrar. Hvert menning-
arspor, sem stigið er, hver fram-
kvæmd, sem horfir til heilla og
hagsbóta fyrir fólkið, verður þar
sem einn steinn í bygginguna og
færir hana nær markinu, sem
stefnt er að: fullkomnuninni.
Ég hefi valið mér þetta efni til
þess að tala um við ykkur í kvöld
á þessari samkomu, vegna þess,
að þessi samkoma er haldin til
styrktar einum steininum, sem
þið hafið lagt í hina miklu bygg-
ingu — hún er límið, sem á að
gera hann traustan, gæti maður
sagt,til þess að halda líkingunni,
og á ég hér auðvitað við sundlaug-
ina ykkar.
Athugum nú nánar þýðingu
þessa steins í þjóðfélagsbygging-
unni okkar. Er hans þar yfirleitt
nokkur þörf? — „Já,“ svörum við,
og fullyrðum jafnframt, að ef
hann væri þar ekki, hlyti að vera
þar skarð í múrinn. Þetta er auð-
vitað líking líka, við verðum að
45