Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1929, Page 70

notum oss til pess, að hann komi oss eigi i opna
skjöldu.
Pað er eigi ætlun mín, að lýsa hér til hlítar veð-
urkortum, né heldur aðferðum þeim, sem helzt er
beitt við veðurspár. Slíkt er líka ógerningur, án pess
að hafa nokkurar myndir til skýringar. Hér skal pví
að eins leitast við að gefa nokkura hugmynd um,
hvað átt er við með orðunum »lægð« og »hæð«, sem
daglega koma fyrir í veðurfregnum peim, sem dreift
er út um landið frá veðurstofunni i Reykjavík.
Pegar svo er að orði komizt, að »lœgð«. sé á eða
yfir einhverjum stað (t. d. suður af Reykjanesi), pá
pýðir þetta, að loptþrýstingin sé par tiltölulega lítil
og fari þaðan vaxandi á alla vegu. Jafnprýstilínurn-
ar liggja i stærri og stærri hringum um lægðirnar,
svo að pær falla pegar í augu, pegar litið er á kortin.
Á sama hátt eru svæði þau, sem hafa mesta lopt-
prýstingu, táknuð með orðinu »hœð«. Lykja línurnar
einnig um »hæðirnar« og sýna, hvernig prýstingin fer
par minnkandi til allra hliða.
Pað vill nú svo vel til, að lega og stefna jafnþrýsti-
línanna sýna jafnframt stefnu vindanna eða lopt-
straumanna. Veðurhæðin fer einnig eftir pví, hve
þéttar línurnar eru, p. e. hve hröðum skrefum prýst-
ingin fer hækkandi út frá miðri lægðinni. Pað er
mishitun og misþrýsting loptsins, sem veldur hreyf-
ingu pess og ræður stefnu pess að mestu leyti. En
auk pess heflr snúningur jarðarinnar mikil áhrif á
vindstefnuna. Umhverfis »lægðir« blása vindstraum-
arnir andsœlis og sniðhallt inn á við, en réttsœlis og
út á við umhverfis »hæðir«. Vindakerfi það, sem
lægðin stjórnar nefnum vér pví sveip (á ensku: cyk-
lon), en hitt, sem bundið er við hæðina, andsveip
(á ensku: anticyklon).
Oftast er gagngerður munur á veðurlagi í sveipum
og andsveipum eða lægðum og hæðum. Lægðunum
fylgja oft hvassir vindar og meiri eða minni úrkoma,
(66)