Tímarit lögfræðinga - 01.04.2012, Blaðsíða 30


ákvæði 2. mgr. 4. gr. laga nr. 43/2000, var talið að ensk lög ættu að
gilda um samninginn á milli bankanna.
Í hollenskum dómi í máli Machinale Glasfabriek De Maas BV gegn
Emaillierie Alsacienne SA56 voru málavextir þeir að gerður var sam­
ingur milli seljanda vöru og kaupanda hennar. Kaupandinn var
franskur aðili en seljandinn hollenskt félag með höfuðstöðvar í Hol­
landi. Lagavalsreglur leiddu til þess að hollensk lög voru talin gilda
um samninginn, enda um aðalskyldu hollenska aðilans að ræða og
hann með aðsetur í Hollandi þegar samningurinn var gerður.
Þrátt fyrir framangreinda áherslu á aðalskyldu samnings þá
gerir ákvæði 2. mgr. 4. gr. laga nr. 43/2000 ekki ráð fyrir því að þau
lög gildi þar sem aðalskyldan er innt af hendi heldur er miðað við
hvar sá aðili, sem á að efna aðalskylduna, býr eða, þegar lögaðili á í
hlut, hvar hann hefur aðalstöðvar sínar. Þannig er gerður greinar­
munur á því hvort um einstakling eða lögpersónu er að ræða við
mat á lögum hvaða lands skal beita. Það er því ekki aðalskyldan
sem leiðir til beinnar niðurstöðu um hvaða lög gilda heldur hvar sá
aðili, sem á að efna aðalskyldu samnings, er búsettur eða hefur að­
alstöðvar.
Ef um einstakling er að ræða skal að jafnaði litið svo á að samn­
ingur hafi sterkust tengsl við það land þar sem sá aðili sem efna á
aðalskyldu samnings býr við samningsgerðina, sbr. 1. málsl. 2. mgr.
4. gr. laga nr. 43/2000. Sem dæmi má nefna að A, sem er búsettur á
Íslandi, geri samning við B í Danmörku. Aðalskylda samnings hvíl­
ir á A sem samkvæmt samningi er afhending vöru í Þýskalandi,
Brasilíu eða Kanada, en lög sem um samninginn gilda eru engu að
síður íslensk. Gildir einu þó að A sé fluttur og búi í öðru landi, enda
skiptir búseta „við samningsgerðina“ máli í þessu sambandi.
Ef hins vegar um er að ræða fyrirtæki, félag eða aðra lögpersónu
skal að jafnaði litið svo á að samningur hafi sterkust tengsl við það
land þar sem aðili hefur aðalstöðvar sínar, sbr. 2. málsl. 2. mgr. 4. gr.
laganna. Skýra má þetta út með breyttu dæmi. Ef A úr dæminu að
framan er fyrirtæki skráð í Englandi, en aðalstarfsemi þess er á Ís­
landi, gilda íslensk lög um þær aðstæður sem raktar eru hér að
framan.
Á þessari meginreglu er síðan að finna nánari útfærslu. Hún er
þannig að ef samningur er gerður í tengslum við framkvæmd at­
vinnu eða í tengslum við atvinnurekstur viðkomandi aðila skal litið
svo á að samningur hafi sterkust tengsl við það land þar sem sá,
sem aðalskylduna ber, hefur aðalstarfsstöð sína, sbr. 3. málsl. 2. mgr.
4. gr. Enn fremur, ef efna á samning samkvæmt ákvæðum hans á
annarri starfsstöð en þar sem aðili hefur aðalstarfsstöð sína, skal
56 [1985] 2 CMLR 281.