Tímarit lögfræðinga - 01.04.2012, Blaðsíða 82

0
laga nr. 50/1993 lágar með hliðsjón af eðli brotsins og afleiðingum
þess. Á hitt er að líta að brotaþolar kunna í mörgum tilvikum að
eiga kost á frekari bótum en samkvæmt 26. gr. Þannig er sá mögu­
leiki fyrir hendi að láta fara fram hefðbundið mat á afleiðingum
brotsins, á grundvelli I. kafla skaðabótalaga, og krefjast síðan bóta á
grunni þess.
Síðastnefnda leiðin virðist furðu lítið farin í tilviki kynferðis­
brota og líkamsárása, jafnvel þótt hún gæti í sumum tilvikum fært
brotaþolum verulega hærri bætur. Hér er ætlunin að vekja athygli á
þessum möguleika og lýsa stuttlega hvernig bótaliðirnir í I. kafla
skaðabótalaga horfa við kynferðisbrotum. Í kjölfarið verður hugað
að 26. gr. skaðabótalaga og því hvernig hún tengist bótaliðunum í I.
kafla. Að endingu verða nokkur meginatriði umfjöllunarinnar dreg­
in saman.1
2. BÆTUR FYRIR LÍKAMSTJÓN SAMKVÆMT I. KAFLA
SKAÐABÓTALAGA
2.1 Inngangur
Í I. kafla skaðabótalaga nr. 50/1993 er fjallað um það hvernig ákvarða
skuli bætur fyrir líkamstjón. Bæturnar samanstanda af nokkrum
liðum. Í fyrsta lagi taka tveir bótaliðir til tímabundinna afleiðinga
líkamstjóns, þ.e. annars vegar bætur fyrir tímabundið atvinnutjón
samkvæmt 2. gr. (fjártjón) og hins vegar þjáningabætur samkvæmt
3. gr. (ófjárhagslegt tjón). Í öðru lagi taka tveir bótaliðir til varan­
legra afleiðinga líkamstjóns, þ.e. annars vegar bætur fyrir varanleg­
an miska samkvæmt 4. gr. (ófjárhagslegt tjón) og hins vegar bætur
fyrir varanlega örorku samkvæmt 5.­7. gr. (fjártjón). Loks gerir 1.
mgr. 1. gr. ráð fyrir tveimur bótaliðum til viðbótar, þ.e. annars vegar
bótum fyrir sjúkrakostnað og hins vegar bótum fyrir annað fjár­
tjón.
Þegar líkamstjón hefur orðið er algengast að u.þ.b. einu til þrem­
ur árum eftir tjónsatburð fari fram mat samkvæmt I. kafla á afleið­
ingum líkamstjónsins. Þá er matsmönnum, gjarnan lækni og lög­
fræðingi, falið að meta tímabil tímabundins atvinnutjóns og þján­
inga samkvæmt 2. og 3. gr., sem og varanlega örorku og varanlegan
1 Höfundur færir eftirfarandi einstaklingum sérstakar þakkir fyrir yfirlestur á greininni
og gagnlegar athugasemdir við hana: Ása Ólafsdóttir, lektor, Ólafur Börkur Þorvaldsson,
hæstaréttardómari, Ragnheiður Bragadóttir, prófessor, Viðar Lúðvíksson, hæstaréttarlög­
maður, Viðar Már Matthíasson, hæstaréttardómari, Þorgeir Ingi Njálsson, héraðsdómari
og dómstjóri, og Þorsteinn Einarsson, hæstaréttarlögmaður. Þær skoðanir sem hér eru sett­
ar fram og þær misfellur sem hér kunna að leynast eru þó vitanlega alfarið á ábyrgð höf­
undar.