Tímarit lögfræðinga - 01.04.2012, Page 82
0
laga nr. 50/1993 lágar með hliðsjón af eðli brotsins og afleiðingum
þess. Á hitt er að líta að brotaþolar kunna í mörgum tilvikum að
eiga kost á frekari bótum en samkvæmt 26. gr. Þannig er sá mögu
leiki fyrir hendi að láta fara fram hefðbundið mat á afleiðingum
brotsins, á grundvelli I. kafla skaðabótalaga, og krefjast síðan bóta á
grunni þess.
Síðastnefnda leiðin virðist furðu lítið farin í tilviki kynferðis
brota og líkamsárása, jafnvel þótt hún gæti í sumum tilvikum fært
brotaþolum verulega hærri bætur. Hér er ætlunin að vekja athygli á
þessum möguleika og lýsa stuttlega hvernig bótaliðirnir í I. kafla
skaðabótalaga horfa við kynferðisbrotum. Í kjölfarið verður hugað
að 26. gr. skaðabótalaga og því hvernig hún tengist bótaliðunum í I.
kafla. Að endingu verða nokkur meginatriði umfjöllunarinnar dreg
in saman.1
2. BÆTUR FYRIR LÍKAMSTJÓN SAMKVÆMT I. KAFLA
SKAÐABÓTALAGA
2.1 Inngangur
Í I. kafla skaðabótalaga nr. 50/1993 er fjallað um það hvernig ákvarða
skuli bætur fyrir líkamstjón. Bæturnar samanstanda af nokkrum
liðum. Í fyrsta lagi taka tveir bótaliðir til tímabundinna afleiðinga
líkamstjóns, þ.e. annars vegar bætur fyrir tímabundið atvinnutjón
samkvæmt 2. gr. (fjártjón) og hins vegar þjáningabætur samkvæmt
3. gr. (ófjárhagslegt tjón). Í öðru lagi taka tveir bótaliðir til varan
legra afleiðinga líkamstjóns, þ.e. annars vegar bætur fyrir varanleg
an miska samkvæmt 4. gr. (ófjárhagslegt tjón) og hins vegar bætur
fyrir varanlega örorku samkvæmt 5.7. gr. (fjártjón). Loks gerir 1.
mgr. 1. gr. ráð fyrir tveimur bótaliðum til viðbótar, þ.e. annars vegar
bótum fyrir sjúkrakostnað og hins vegar bótum fyrir annað fjár
tjón.
Þegar líkamstjón hefur orðið er algengast að u.þ.b. einu til þrem
ur árum eftir tjónsatburð fari fram mat samkvæmt I. kafla á afleið
ingum líkamstjónsins. Þá er matsmönnum, gjarnan lækni og lög
fræðingi, falið að meta tímabil tímabundins atvinnutjóns og þján
inga samkvæmt 2. og 3. gr., sem og varanlega örorku og varanlegan
1 Höfundur færir eftirfarandi einstaklingum sérstakar þakkir fyrir yfirlestur á greininni
og gagnlegar athugasemdir við hana: Ása Ólafsdóttir, lektor, Ólafur Börkur Þorvaldsson,
hæstaréttardómari, Ragnheiður Bragadóttir, prófessor, Viðar Lúðvíksson, hæstaréttarlög
maður, Viðar Már Matthíasson, hæstaréttardómari, Þorgeir Ingi Njálsson, héraðsdómari
og dómstjóri, og Þorsteinn Einarsson, hæstaréttarlögmaður. Þær skoðanir sem hér eru sett
ar fram og þær misfellur sem hér kunna að leynast eru þó vitanlega alfarið á ábyrgð höf
undar.