Tímarit lögfræðinga - 01.04.2012, Síða 40


5.2.3 Ákvæði 3. mgr. 3. gr. laga nr. 43/2000
Í 3. mgr. 3. gr. laga nr. 43/2000 kemur fram að hafi samningsaðilar
samið um að beita erlendum lögum, hvort sem ágreining á að bera
undir erlendan dómstól eða ekki, en öll atvik og kringumstæður við
gerð samnings tengjast aðeins einu landi, sé þrátt fyrir samninginn
heimilt að beita ófrávíkjanlegum reglum þess lands sem samningur­
inn tengist. Ákvæðið er byggt á 3. mgr. 3. gr. Rómarsamningsins.
Ákvæði 3. mgr. takmarkar aðeins frelsi aðila til að semja um að
tiltekin lög gildi um samning þeirra. Reglan kemur því ekki til skoð­
unar þegar ekki hefur verið samið um lagaval og ákvæði 4. gr. lag­
anna er beitt. Tilgangur reglunnar er þannig sá að ef samningur
hefur aðeins tengsl við eitt land þá sé hægt að koma í veg fyrir að
aðilar geti farið í kringum ófrávíkjanlegar reglur þess lands með því
að vísa til reglna annars lands sem ekki hafa að geyma slíkar regl­
ur.75 Ákvæði 3. mgr. 3. gr. er ekki ætlað að ógilda lagaval aðila held­
ur er lagavali aðeins vikið til hliðar að því leyti sem það stangast á
við ófrávíkjanlegar reglur.76 Þá verður að líta á regluna hlutlægt en
ekki huglægt, þ.e. við beitingu hennar skiptir ekki máli hvað aðilar
ætluðu sér með lagavali sínu, heldur aðeins sú staðreynd að tiltekin
lög voru valin en samningur hafi í reynd öll tengsl við annað land.
Sem dæmi um beitingu reglunnar má nefna að ef aðilar hafa samið
um að íslensk lög gildi um samning þeirra á milli, en fyrir liggur að
samningurinn hefur eingöngu tengsl við Frakkland, þá myndi ís­
lenskur dómstóll beita ófrávíkjanlegum frönskum reglum þrátt fyr­
ir lagaval aðila.
Orðalagi þessa ákvæðis, eins og það kemur fyrir í Rómarsamn­
ingnum, var lítillega breytt með setningu Rómarreglugerðarinnar.
Engar efnislegar breytingar voru þó gerðar á ákvæðinu.
5.2.4 Ákvæði 1. mgr. 7. gr. laga nr. 43/2000
Ákvæði 1. mgr. 7. gr. laga nr. 43/2000 er svohljóðandi:
Þegar beitt er lögum tiltekins lands samkvæmt lögum þessum er einnig
heimilt að beita ófrávíkjanlegum reglum í lögum annars lands sem atvik
málsins hafa náin tengsl við, ef og að því marki sem skylt er að beita þeim
samkvæmt lögum þess lands, óháð því hvaða lög eiga annars við um samn­
inginn. Þegar metið er hvaða ófrávíkjanlegu reglur eiga við skal litið til eðlis
þeirra og tilgangs og afleiðinga þess að beita þeim eða beita þeim ekki.
Ákvæði 7. gr., bæði 1. og 2. mgr., eru byggð á þeirri grundvallar­
hugsun að það land, hvers lög aðilar ákveða að eigi við um samn­
75 Alþt. 1999­2000, A­deild, bls. 701.
76 C.M.V. Clarkson og Jonathan Hill: The Conflict of Laws, bls. 233.