Tímarit lögfræðinga - 01.04.2012, Blaðsíða 99


en 2.500.000 kr. hámarkið „fyrir líkamstjón“ að bótum samkvæmt I.
kafla, þar á meðal þjáningabótum og bótum fyrir varanlegan miska.55
Þolandi kynferðisbrots, sem á hærri kröfu en þetta, getur vitanlega
freistað þess að krefja tjónvald um það sem umfram er, en árang­
urinn af því er eðli málsins samkvæmt háður greiðslugetu tjón­
valdsins.
Þess má geta að í lok mars 2012 lagði innanríkisráðherra fram á
Alþingi frumvarp til laga um breytingu á lögum nr. 69/1995.56 Þar er
lagt til að hámarkið „fyrir miska“ hækki í 3.000.000 kr. og hámarkið
„fyrir líkamstjón“ í 5.000.000 kr. Á hinn bóginn er lagt til að þrösk­
uldur verði settur á bætur fyrir varanlegar afleiðingar líkamstjóns,
þ.e. að bætur vegna varanlegs miska verði ekki greiddar nema mis­
kinn sé að lágmarki 5 stig og bætur vegna varanlegrar örorku ekki
nema örorkan sé að lágmarki 15%. Þá er lagt til að lögfest verði
heimild bótanefndar til að fela innheimtuaaðila að annast innheimtu
fyrir hönd tjónþola vegna þess sem fellur utan greiðslu ríkissjóðs.57
Þegar þetta er ritað hefur frumvarpið ekki enn verið tekið til um­
ræðu á Alþingi og því óvíst hver afdrif þess verða.
Þess skal að lokum getið að ekki er útilokað að þolandi kynferðis­
brots kunni í einhverjum tilvikum að eiga rétt til bóta á grundvelli
vátrygginga. Að vísu tekur ábyrgðartrygging tjónvalds almennt
ekki til skaðabótabótakröfu tjónþola í ljósi 27. og 89. gr. laga um
vátryggingarsamninga nr. 30/2004 og þess að nánast öll kynferðis­
brotaákvæði hegningarlaga gera kröfu um ásetning.58 Á hinn bóg­
inn er ekki loku fyrir það skotið að persónutryggingar tjónþola
sjálfs kunni að einhverju leyti að ná til þess þegar hann verður fyrir
kynferðisbroti. Hér verða slík álitamál þó ekki nánar rakin en ljóst
er að bætur úr slíkum tryggingum eru ekki skaðabætur, heldur bæt­
ur á grundvelli vátryggingarsamnings brotaþola og vátryggingar­
félags, og gildissvið verndarinnar að þessu leyti ræðst fyrst og
fremst af viðkomandi vátryggingarskilmálum, sbr. og áðurnefnd
lög nr. 30/2004.
55 Sbr. Alþt. 1994­1995, A­deild, bls. 3322, Viðar Már Matthíasson: Skaðabótaréttur, bls. 467,
og Þorgeir Ingi Njálsson: „Um bætur til þolenda afbrota og störf bótanefndar“, bls. 11. Sjá
einnig Alþt. 2011­2012, A­deild, þskj. 1116 – 686. mál, bls. 2.
56 Alþt. 2011­2012, A­deild, þskj. 1116 – 686. mál.
57 Heimildin er hins vegar sem fyrr segir bundin við að bæturnar séu ákvarðaðar með
dómi, auk þess sem mælt er fyrir um að heimilt sé að taka gjald fyrir umrædda þjónustu.
58 Í 27. og 89. gr. laga nr. 30/2004 kemur m.a. fram að vátryggingarfélag beri ekki ábyrgð
ef vátryggður (sem í ábyrgðartryggingum er sá sem nýtur vátryggingarverndar á skaða­
bótaskyldri háttsemi sinni) veldur því af ásetningi að vátryggingaratburður verður. Líkt og
áður greinir er 204. gr. hegningarlaga eina ákvæðið um gáleysi í tilviki kynferðisbrota á
meðan hin ákvæðin krefjast ásetnings.