Tímarit lögfræðinga - 01.04.2012, Blaðsíða 3


RITSTJÓRNARGREIN:
Hljóðritanir á ríkisstjórnarfundum og dómur Landsdóms
I.
Í 4. mgr. 7. gr. nýrra laga um Stjórnarráð Íslands nr. 115/2011 segir að
allir fundir ríkisstjórnarinnar „skulu hljóðritaðir og afrit geymt í
vörslu Þjóðskjalasafns. Hljóðritanir þessar skulu gerðar opinberar
að 30 árum liðnum frá fundi“. Upphaflega var gert ráð fyrir því að
þetta ákvæði kæmi til framkvæmda 1. janúar sl., en með lögum nr.
173/2011 var því frestað til 1. nóvember nk. Í athugasemdum með
frumvarpi því er varð að lögum nr. 173/2011 er rakið að taka þurfi
afstöðu til ýmissa lagalegra álitaefna um aðgangsrétt almennings,
fjölmiðla, sérstakra eftirlitsaðila og stjórnvalda, auk álitaefna um
lagalega og pólitíska ábyrgð ráðherra, áður en hljóðritanir á ríkis­
stjórnarfundum koma til framkvæmda. Rétt er að upplýsa að ritstjóri
samdi minnisblað að beiðni ríkisstjórnar sem var haft til hliðsjónar
við þingmeðferð frumvarpsins er varð að lögum nr. 173/2011.
Í upphaflegu frumvarpi því er varð að lögum nr. 115/2011 var
ekki gert ráð fyrir því að ríkisstjórnarfundir yrðu hljóðritaðir heldur
var því bætt við frumvarpið með breytingartillögu meirihluta alls­
herjarnefndar. Um rök að baki þeirri tillögu sagði í áliti meirihlutans
að með þessum breytingum væri verið að bregðast við ábendingum
í skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis, tillögum í skýrslu og ályktun
þingmannanefndar Alþingis og þeirri staðreynd að stjórnvöld sækja
umboð sitt til þjóðarinnar og starfa í hennar þágu. Í nefndaráliti 1.
minnihluta allsherjarnefndar sagði að breytingartillaga meirihlut­
ans um hljóðritanir á ríkisstjórnarfundum, sem bundnar yrðu trún­
aði í 30 ár, þarfnaðist nánari skoðunar. Sögulegt gildi slíkra hljóð­
ritana væri augljóst og jafnframt mætti færa rök fyrir því að þær
leiddu til þess að fundargerðir endurspegli betur það sem raunveru­
lega færi fram á ríkisstjórnarfundum. Þó yrði ekki fram hjá því litið
að um leið kynnu hljóðritanir að breyta eðli ríkisstjórnarfunda, til