Tímarit lögfræðinga - 01.04.2012, Blaðsíða 110

0
þeirri staðreynd að afleiðingar slíkra brota eru oft aðallega andleg­
ar. Líkt og að framan var útskýrt þarf málshraði sakamálanna hins
vegar ekki að koma í veg fyrir kröfur samkvæmt I. kafla skaðabóta­
laga, enda kann brotaþola t.a.m. að vera fært að höfða einkamál til
heimtu frekari bóta en dæmdar voru í sakamálinu, auk þess sem
ákvæðin um líkamstjón taka skýrlega til andlegra afleiðinga.
Hugsanlega liggur skýringin í einhvers konar samfélagslegri
fælni við slík brot og afleiðingar þeirra, í samanburði við hefð­
bundnari tjónsatburði og afleiðingar þeirra. Það er að minnsta kosti
umhugsunarefni að það virðist ekkert tiltökumál að framkvæma og
undirgangast mat samkvæmt I. kafla skaðabótalaga vegna líkam­
legra áverka sem hljótast af umferðarslysum. Gríðarmikill fjöldi
slíkra matsgerða er unninn á ári hverju, jafnvel þótt fyrirliggjandi
líkamstjón teljist stundum óverulegt. Samskonar framkvæmd virð­
ist ekki álitin jafn sjálfgefin á sviði kynferðisbrota, þótt ljóst sé að
brotaþolar glími oft við afleiðingar brotanna ævina á enda. Þá má
nefna að framkvæmdin horfir í reynd nokkuð sérkennilega við því
sem rakið var í 4. kafla um tengsl 4. og 26. gr. Þar var rakið að þegar
líkamstjón leiðir af kynferðisbroti feli bætur samkvæmt 26. gr. í sér
viðbót við bætur samkvæmt 4. gr. Framkvæmdin er hins vegar í
reynd sú að látið er nægja að krefjast viðbótarinnar en ekki þess
sem henni er ætlað að bæta við.
Með vísan til þess sem hér hefur verið rakið eru þeir sem fást við
aðstoð við brotaþola hvattir til þess að huga að því hvort brotaþolar
kunni að eiga rétt til bóta samkvæmt I. kafla skaðabótalaga. Um leið
er mikilvægt að hafa framangreind atriði í huga í umræðunum um
fjárhæðir bóta vegna kynferðisbrota, enda er tæplega sanngjarnt að
kenna dómstólum alfarið um of lágar bætur í kynferðisbrotamál­
um, þegar fullra bóta er ekki krafist.