Tímarit lögfræðinga - 01.04.2012, Blaðsíða 29


sú skylda sé þungamiðja samningsins, t.d. þegar um lánasamning
er að ræða, en í því tilviki myndi aðalskyldan vera endurgreiðsla
lánsins.53
Í þriðja lagi hvílir aðalskyldan samkvæmt hugtakinu yfirleitt á
þeim aðila sem líklegri er til að hafa yfirburði í samningssambandi,
s.s. vátryggjanda eða banka. Slíkum aðila væri fengin betri staða
með því að lagaval fari eftir staðsetningu hans.
Hvað sem líður framangreindri gagnrýni þá virðist það vera í
samræmi við íslenskan rétt að tilgreina aðalskyldu með þeim hætti
sem gert er í greinargerð með frumvarpi til laga nr. 43/2000. Í flest­
um tvíhliða samningssamböndum er greiðsla, sem er annað en pen­
ingagreiðsla, t.d. afhending hluta, endurgoldin með peningum. Í
því tilviki er rætt um að sá sem ekki á að inna peningagreiðsluna af
hendi beri aðalskyldu samnings.54 Sem dæmi um beitingu reglunn­
ar er rétt að rekja hér fjóra erlenda dóma.
Í dönskum dómi, UfR 2002, 1370 Ø, var fjallað um ágreining í
tengslum við greiðslu fyrir þróun vefsíðu. Dómstóllinn taldi að
gerð og þróun hugbúnaðar fæli í sér aðalskyldu samnings á grund­
velli 2. mgr. 4. gr. Rómarsamningsins. Sá aðili sem þróað hafði hug­
búnaðinn var staðsettur í Danmörku og því voru dönsk lög talin
gilda í þessu tilviki.
Í UfR 1996, 937 H var um að ræða danskt fyrirtæki í málning­
arþjónustu sem höfðaði mál á hendur þýskum aðila. Sama fyrirtæki
hafði tekið að sér málningarvinnu fyrir þýska aðilann í Þýskalandi
en danski dómstóllinn taldi að þar sem aðalskyldan væri í þessu
tilviki málningarvinnan og fyrirtækið með aðalstöðvar sínar í Dan­
mörku væri rétt að beita hér 2. mgr. 4. gr. Rómarsamningsins og
dönsk lög því talin gilda um samninginn.
Í enska málinu, Bank of Baroda gegn Vysya Bank55, voru aðilar
málsins báðir indverskir bankar með aðalstöðvar í Indlandi, en Vy­
sya Bank hafði þó einnig útibú víðar, m.a. í London á Englandi.
Bank of Baroda gaf út bankaábyrgð til A sem átti í viðskiptum við B.
Vysya Bank gekkst í ábyrgð fyrir efndum á bankaábyrgðinni og gaf
út slíka yfirlýsingu frá útibúinu í London og átti greiðsluskylda
samkvæmt bankaábyrgðinni að verða virk þar. Síðar reis ágreining­
ur á milli indversku bankanna vegna bankaábyrgðarinnar og við
úrlausn þess álitamáls um hver bæri aðalskylduna var talið að Vy­
sya Bank bæri hana á grundvelli yfirlýsingar sinnar. Vegna þessa og
á grundvelli 2. mgr. 4. gr. Rómarsamningsins, sem er sambærilegt
53 Peter North og J.J. Fawcett: Chesire and North‘s Private International Law, bls. 570.
54 Þorgeir Örlygsson, Benedikt Bogason og Eyvindur G. Gunnarsson: Kröfuréttur I. Efndir
kröfu. Reykjavík, 2009, bls. 98.
55 [1994] 2 Lloyd‘s Rep. 87.