Milli mála - 2022, Blaðsíða 41

MILLI MÁLA
40 Milli mála 14/2/2022
orðasamböndin eru ígildi setningarliða (orðtök, hlutorðtök og orða-
stæður) eða ígildi setninga og þau samskiptabundnu eru samskipta-
formúlur, notaðar við ákveðnar aðstæður.
Í skemanu hér að neðan sést hvar í flokkun Burgers orðapörin falla:
Föst orðasambönd
tilvísandi formgerðarleg samskiptabundin

samskiptaformúlur
orðapör fastar líkingar
Í fyrri skrifum hafa höfundar skilgreint orðapör með eftirfarandi hætti:
Þau [Orðapörin] eru yfirleitt samsett úr tveimur liðum, eru tvíliða (þ. doppel-
gliedrig, sp. estructura binaria), þ.e. samanstanda af tveimur mismunandi orð-
um, kjarnaorðum, úr sama orðflokki sem mynda einskonar par tengt með
tengiorðum (Fügewörter, nexos). Ef um orðapör sem mynduð eru með sama
orðinu er að ræða eru þau stundum nefnd eineggja orðapör (eineiige Wortpaare,
palabras siamesas) og er þá tengiorðið oftast forsetning (Erlendsdóttir og
Sverrisdóttir 2021. Sjá einnig Burger 2015; García-Page 1997, 1998, 2008;
Corpas Pastor 1997, 2003; Almela Pérez 2006; Luque Nadal 2017).
Ýmsir vísindamenn á fræðasviðinu gera greinarmun á annars vegar
orðapörum þar sem koma fyrir mismunandi orð í orðliðunum og
kalla slík orðasambönd Wortpaar á þýsku og binomio á spænsku, þ.e.
orðapör. Þar sem sama orðið er hins vegar endurtekið í fyrri og seinni
lið kallast fyrirbrigðið einnig Paarformel á þýsku og reduplicación á
spænsku. Hér er heitið orðapar hins vegar notað um báðar þessar
gerðir. Undir fyrrnefnda flokkinn falla orðapör sem endurspegla
formúluna X + Z, til að mynda orðaparið hátt og lágt. Til síðar-
nefnda flokksins heyra orðapör þar sem sama orðið er endurtekið eftir
formúlunni X + X. Orðin tvö eru tengd saman með forsetningu (dag
eftir dag) eða samtengingu (aftur og aftur).
HÖND Í HÖND, MANO A MANO, HAND IN HAND
10.33112/millimala.14.1.3