Milli mála - 2022, Blaðsíða 189

MILLI MÁLA
188 Milli mála 14/2/2022
Fyrstu sögurnar í smásagnasafninu Riddaraliðið (rússn. Конармия)
komu út í tímaritinu Lef árið 1923. Sögurnar í safninu birtust flestar
í blöðum og tímaritum á árunum 1923–1924. Riddaraliðið, sem inni-
hélt 34 sögur, kom út árið 1926, en tvær sögur bættust við á fjórða
áratugnum. Sögurnar nutu vinsælda, voru endurútgefnar og þýddar á
t.d. ensku, frönsku, ítölsku, spænsku og þýsku. Babel varð því fljótt
þekktur rithöfundur utan Sovétríkjanna, einkum í Evrópu.
Babel unni smásögunni og helstu fyrirmyndir hans voru
Maupassant og Tsjekhov. Honum var það metnaðarmál að hafa sögur
sínar eins stuttar og kostur var og allur óþarfi var miskunnarlaust
hreinsaður burt. Babel segir sjálfur að ástæðan fyrir því að sögur hans
eru svona stuttar og stíllinn knappur sé sú að hann hafi alla tíð þjáðst
af astma og geti þess vegna ekki skrifað langar setningar.5
Þessi list rís hvað hæst í sögunum af riddaraliðinu þar sem
grimmd stríðsins, sorg og sigrum er lýst með fremur hlutlausum en
skýrum hætti. Stysta sagan er hálf blaðsíða og þær lengstu, eins og
„Pan Apolek“, um það bil sex blaðsíður. Í þessum laustengdu sögum
eru dregnar upp ágengar myndir af misheppnaðri herför Rauða
hersins inn í Pólland árið 1920 undir forystu Semjons Búdjonnyj.6
Herförin var farin á tímum borgarastríðsins í Rússlandi og átti að
vera liður í útbreiðslu heimskommúnismans. Uppistaðan í riddaralið-
inu sem sent var í þennan leiðangur voru kósakkar sem í meðförum
Babels verða óttalausir stríðsmenn sem hvorki bregður við eyðilegg-
ingu, limlestingar, föðurmorð eða dráp á almennum borgurum. Líkt
og Babel sjálfur er aðalsögumaðurinn, Ljútov, menntaður gyðingur
„með gleraugu á nefinu“,7 og hann er sendur með kósökkunum sem
fréttaritari. Hann er alls staðar utanveltu, berst fyrir lífi sínu og
reynir að sanna sig í þessari harðsnúnu sveit bardagamanna, jafn-
framt því sem hann harmar og veltir fyrir sér örlögum þjóðar sinnar
– en gyðingar urðu illa úti í þeim átökum sem lýst er. Sjálfur hefur
hann engin svör aðeins spurningar og byltingarfrasa.
Sögurnar í Riddaraliðinu eru ekki sannsöguleg heimild um þá
atburði sem fjallað er um. Babel hafði meira áhuga að nota raun-
5 Пирожкова og Юргенева, Воспоминания о Бабеле, 30.
6 Hershöfðingi og síðar marskálkur og meðlimur í miðnefnd Kommúnistaflokksins. Hann var lítið
hrifinn af sögum Babels í Riddaraliðinu og gagnrýndi þær harkalega.
7 Исаак Бабель, Сочинения, 2. bindi, 32. Úr sögunni „Мой первый гусь“ (Fyrsta gæsin mín).
UM ÍSAAK BABEL, RIDDARALIÐIÐ OG „PAN APOLEK“
10.33112/millimala.14.1.11