Milli mála - 2022, Blaðsíða 87

MILLI MÁLA
86 Milli mála 14/2/2022
Ingibjörg Ágústsdóttir
Háskóla Íslands
„Tillaga að lífi“: Um örlögin í Norðrinu
og endursköpun Agnesar í Náðarstund
eftir Hönnuh Kent1
Inngangur
Í bók sinni The Idea of North segir Peter Davidson að allir „beri
innra með sér sína eigin hugmynd um Norðrið“ og að „sem
staðarlýsing sé ‚Norðrið‘ síbreytilegt og erfitt að henda reiður á því“
en jafnframt kalli hugtakið fram „ákveðin og jafnvel ástríðufull
viðbrögð hjá flestum“.2 Ísland er einungis nokkrum gráðum sunnan
við norðurheimskautsbaug, sem liggur reyndar yfir hina norðlægu
Grímsey, og því mætti ætla að Ísland falli undir hugmyndir flestra
um Norðrið og að landslagið, náttúran, veðrið og árstíðirnar á Íslandi
séu dæmigerð fyrir norðlægar slóðir. Norðrið er oft á tíðum túlkað
sem öfgafullt, sem „staður hörguls og þurrðar“ og Ísland er sannar-
lega land andstæðna: elds og íss, myrkurs og ljóss.3 Hér eru veður oft
válynd og hættuleg en einnig gefast margir fallegir, hlýir og bjartir
sumardagar. Fólk sem bjó til sveita á Íslandi á nítjándu öld og var
án allra nútíma þæginda lifði upp á náð og miskunn náttúrunnar
1 Þessi grein er tileinkuð minningu Eggerts Þórs Bernharðssonar (1958–2014). Eggert kynnti mig
fyrst fyrir skáldsögu Hönnuh Kent og við áttum oft líflegar og skemmtilegar samræður í
kaffistofu Nýja Garðs um mörkin milli sagnfræðilegs „sannleika“ og skáldaðs „sannleika“; þær
einkenndust að sjálfsögðu af mismunandi skoðunum sagnfræðings og bókmenntafræðings.
Greinin byggir að töluverðum hluta á bókarkafla á ensku sem kom út árið 2020 og er birt hér í
breyttu formi og á íslensku með leyfi útgefanda þeirrar bókar. Sjá: Ingibjörg Ágústsdóttir,
„Reinventing Agnes“.
2 Davidson, The Idea of North, 11 og 20.
3 Sama heimild, 17.
10.33112/millimala.14.1.5