Úrval - 01.02.1948, Side 76

A hvað trúi ég? II.
Skynsemistrú.
Eftir Bertrand Bussell.
EGAR ég reyni að gera mér
grein fyrir, hver sé upp-
spretta skoðana minna, bæði í
hagnýtum og fræðilegum efnum,
kemst ég að þeirri niðurstöðu,
að flestar þeirra séu sprottnar
af aðdáun á tveim eiginleikum:
góðvild og sannleiksást. Lítum
fyrst á góðvildina. Flest félags-
leg og pólitísk mein í heiminum
stafa af skorti á samúð, eða með
öðrum orðum af hatri, öf und eða
ótta. Fjandskapur af þessu tagi
er algengur milli þjóða; oft
hefur hans gætt milli stétta eða
trúarflokka innan sömu þjóðar;
í mörgum atvinnugreinum er öf-
und þrándur í götu viðurkenn-
ingar á miklum hæfileikum;
Gyðingahatur, negrakúgun,
fyrirlitning á öllum, sem ekki
eru hvítir, hafa valdið og valda
þjáningum þeim, sem beita kúg-
uninni, engu síður en þeim, sem
fyrir kúguninni verða. Sérhver
fjandsamleg athöfn eða tilfinn-
ing vekur viðbragð, sem aftur
magnar hina fjandsamlegu at-
höfn eða tilfinningu og mynd-
ast þannig einskonar svika-
mylla. IJr þessu verður einungis
bætt með því að við ræktum með
okkur og reynum að innræta
æskunni góðvild og vináttu í
stað óvildar, góðar óskir í stað
illgirni, anda samvinnu í stað
samkeppni.
Ef ég væri spurður, hvers
vegna ég trúi þessu eða hinu,
mundi ég ekki skírskota til yfir-
náttúrlegra máttarvalda, heldur
aðeins til hinnar almennu óskar
mannsins um hamingju. Þar
sem hatrið drottnar, þar býr
sorgin. Þegar gagnkvæmt hatur
ríkir milli tveggja aðila, er það
alltaf von beggja, að einungis
annar þeirra gjaldi, en reyndin
verður nálega alltaf önnur. Kúg-
arinn og þrælahaldarinn þjást
venjulega af ótta við uppreisn.
Frá sjónarmiði heilbrigðrar
skynsemi er óvild og f jandskap-
ur heimskuleg. Ávextir þeiira
eru styrjaldir, dauði, kúgun og
píning, sem bitnar venjulega á