Úrval - 01.12.1952, Qupperneq 9

HARMSAGA ST. KILDA
r
í olíuklæðum og með björgun-
arbelti sátu undir árum. Ég
hljóp út og hrópaði eins hátt
og ég gat, en brimgnýrinn kæfði
óp mín. Söfnuðinum í kirkj-
unni var gert aðvart og karl-
mennirnir dreifðu sér með
ströndinni til að leita að hugs-
anlegum lendingarstað. Bátnum
var hleypt gegnum brimgarð-
inn og brotnaði við klappirnar
en mennirnir björguðust. Þeir
voru af 880 lesta austurrísku
barkskipi, sem hafði verið á
leið frá Glasgow til New York.
Sjö menn sem ekki höfðu viljað
fara í björgunarbátinn fórust
með skipinu, sem sökk sjö míl-
ur vestur af St. Kilda. Skip-
brotsmönnunum var komið fyr-
ir hjá sextán fjölskyldum á
eynni. Athyglisvert er að allir
eyjarskeggjar, án undantekn-
ingar, fengu kvef rétt eftir
komu skipbrotsmannanna.
Þetta er gamalkunnugt fyrir-
brigði og kalla eyjarskeggjar
það ýmist bátskvefið eða
Harriskvefið.
Hinn 28. janúar herti veðrið
og gerði fárviðri. Hagl og brim-
úði rann saman í eitt og byrgði
alla sýn. Matarforði var naumur
og 30. janúar var flöskupósti
fleygt í hafið. Innsiglað bréf var
látið í tréhylki sem bundið var
við björgunardufl af barkskip-
inu. Vindurinn var af norð-
vestri. 8. febrúar fannst duflið
á Orkneyjum og var afhent um-
boðsmanni Lloyds í Straum-
nesi.“
Fimm vikum síðar varpaði
herskipið Jackal akkerum úti
fyrir St. Kilda. Það kom til að
sækja skipbrotsmennina. John
Sands tók sér far með og fékk
tíu mínútur til að kveðja, enda
var ekki til setunnar boðið, því
að hálftíma síðar var orðið ó-
fært veður.
Eftir að Sands kom frá St.
Kilda hélt hann marga fyrir-
lestra um eyna og skrifaði
greinar um hana. Var hann
þungorður í garð eigandans og
umboðsmanns hans, sagði að
þeir gerðu sér neyð eyjar-
skeggja að féþúfu með því að
greiða þeim lítið fyrir afurð-
ir þeirra og selja þeim nauð-
synjar dýru verði. Opinberar
umræður urðu um kjör eyjar-
skeggja, en ástandið batnaði
lítið.
Haustið 1885 skolaði skeyti
á land á Suðureyjum. Það var
til eins af forustumönnum frí-
kirkjunnar í Skotlandi og send-
andinn var presturinn á St.
Kilda: „Til dr. Rainy. Ég leyfi
mér að tjá yður, samkvæmt
ósk safnaðarins á þessari eyju,
að korn-, hafra- og kartöflu-
uppskeran hér eyðilagðist í of-
viðri um síðustu helgi. Viljið
þér vera svo góður að fara
þess á leit við yfirvöldin að þau
sendi okkur skip með vistir og
útsæði og kartöflur. Elztu
menn muna ekki þvílíkt veður
um þetta leyti árs.“
Mánuði síðar lagði hjálpar-
leiðangur af stað frá Glasgow.